Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2009

Φωτιά και τσεκούρι



Μια εξιστόρηση των γεγονότων του εμφυλίου και των προηγηθέντων (κυρίως ένα λεπτομερές χρονολόγιο της ανάπτυξης του ΚΚΕ), από τον αντικομμουνιστή πολιτικό της δεξιάς.
Δεν πρόκειται βέβαια για νηφάλιο επιστημονικό ιστορικό σύγγραμμα, περισσότερο μια έξυπνα γραμμένη προπαγανδιστική φυλλάδα για το πόσο προδοτικό είναι το ΚΚΕ, αλλά πάντως είναι αρκετά ενδιαφέρον για τον τρόπο που βλέπει και κυρίως αξιολογεί τα γεγονότα ο κατ' εξοχήν Έλληνας αστός πολιτικός του δεύτερου μισού του εικοστού αγώνα.


Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας (2009). Φωτιά και τεσεκούρι. Ελλάς 1946-1949 και τα προηγηθέντα. Αθήνα: ΔΟΛ
Ειδική έκδοση για Το Βήμα.
ISBN 978-960-469-673-4
τιμή 5,5 ευρώ
Πρώτη έκδοση στα γαλλικά το 1973.
8η έκδοση στα ελληνικά από την Εστία το 1996.

Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2009

Other Colours



Ο Ορχάν Παμούκ είναι από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Όποιο βιβλίο του έχω διαβάσει μέχρι σήμερα μου άρεσε. Κορυφαίο βέβαια "Το χιόνι".
Όμως, και τούτο εδώ είναι εξαιρετικό.
"Τα άλλα χρώματα" είναι μια συλλογή από άρθρα, σημειώματα, μελέτες, παρατηρήσεις του Τούρκου νομπελίστα που συγκεντρώθηκαν σε ένα τόμο και πρωτοεκδόθηκαν στα τουρκικά το 1999.
Η μετάφραση της Maureen Freely είναι ολοζώντανη αφού κάνει τον αναγνώστη να νομίζει διαβάζοντας το κείμενο πως το έργο είχε πρωτογραφτεί στα αγγλικά.
Τα θέματα που απασχολούν το συγγραφέα είναι πολύ ενδιαφέροντα, ιδιαίτερα για το ελληνικό κοινό: τα βιβλία και η συγγραφή, η πολιτική, όψεις της σύγχρονης Τουρκίας, οι σχέσεις Δύσης-Ανατολής, αλλά και πολλά αποκαλυπτικά κείμενα για τον ίδιο το συγγραφέα, όπως η σχέση του με τις άλλες μορφές τέχνης, η επίδραση του οικογενειακού του περιβάλλοντος και της εκπαίδευσής του στη διαμόρφωσή του ως συγγραφέα.


Orhan Pamuk (2007). Other colours. Writings on Life, Art, Books and Cities. London: Faber & Faber
Translated from Turkish by Maureen Freely.
ISBN 978-0-571-23687-9
[τιμή στον Παπασωτηρίου 10,50 ευρώ]

Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2009

Γυναίκα από βελούδο



Ομολογώ πως δεν πρόκειται να είχα αγοράσει βιβλίο του Γερμανού.
Οι εκπομπές του στην τηλεόραση μου είχαν φανεί, τω καιρώ εκείνω, πολύ γλυκανάλατες για να προβώ σε μια τέτοια αγορά.
Όμως έχει ο τροχός γυρίσματα.
Πρώτον, το βιβλίο το δανείστηκα από τον εκλεκτό μου φίλο Κ.Σ.Π., του οποίου τη γνώμη μετράω ιδιαίτερα.
Δεύτερον... λόγω ηλικίας, άρχισαν φαίνεται να μου αρέσουν και οι πιο γαργαλιστικές μορφές της μυθιστορηματικής ιστοριογραφίας.
Το βιβλίο είναι μια βιογραφία της Σοφίας Τρικούπη, της αδελφής του Χαρίλαου Τρικούπη,
που έδωσε στο Φρέντυ την ευκαιρία να συγγράψει μια ελαφριά ιστορία της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας του 19ου αιώνα.
Αναπάντεχα όμως συναρπαστική!
Απλά δε γίνεται να παρατήσεις το βιβλίο αν δε ρουφήξεις και την τελευταία του σελίδα.
Εντάξει... ίσως πηδώντας δυο-τρεις.
Παρελαύνουν εκτός από τους μεγάλους πρωταγωνιστές (Σοφία,Τρικούπης, Κουμουνδούρος, Δεληγιάννης),
κάθε καρυδιάς καρύδι:
αυτοκράτορες, πρίγκηπες, πρεσβευτές, συγγραφείς, πολιτικάντηδες δεύτερης και τρίτης τάξης, τραμπούκοι,
αλλά και πολεμιστές της παλιγεννεσίας και άλλα ακέραια άτομα, όπως ο Ρόκος Χοϊδάς.
Σωστή τοιχογραφία της ανεκδιήγητης Ελλάδας του περασμένου αιώνα, που σε διάφορα μοιάζει τόσο πολύ με τη σημερινή...

Φρέντυ Γερμανός (1998). Γυναίκα από βελούδο. Αθήνα: Καστανιώτης
ISBN 960-03-2414-X

Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2009

Der Zweite Weltkrieg



Μια ιστορία του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου από την οπτική γωνιά ενός Γερμανού ιστορικού.
Με 430 φωτογραφίες που ζωντανεύουν το κείμενο, ξεκινάει στη σελίδα 19 με το ναζιστικό θυρεό που απεικονίζει τον αετό να κρατάει στα νύχια του τη σβάστικα και το σύνθημα "Στο τέλος στέκεται η νίκη!" και στη σελίδα 427 τη γαλλική αφίσα του 1945 που γιορτάζει τη νίκη των Συμμάχων με τον ίδιο καψαλισμένο αετό να καταποντίζεται στο βάραθρο της ολοκληρωτικής καταστροφής.

Tο κείμενό του είναι "ψυχρό", με έμφαση στην περιγραφή των γεγονότων και των ουσιαστικών αιτιών τους, χωρίς να υποπίπτει σε συναισθηματικούς επαίνους ή άλλες ιδεοληπτικές κρίσεις.
Χαρακτηριστικό το κεφάλαιο του πρώτου μέρους σ. 130-136 "Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα", όπου μελετάται η προετοιμασία της επίθεσης εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης.


Hellmuth Günther Dahms (1999). Der Zweite Weltkrieg in Text und Blider. 5. Auflage München: Herbig Verlagsbuchhandlung
ISBN 3-7766-2080-3

Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2009

The New New Thing



Η διήγηση αρχίζει στο σκάφος του Jim Clark που διασχίζει τον ωκεανό.
Ο κύριος αυτός, γεννήθηκε φτωχός, παράτησε ο γυμνάσιο μετά από την οριστική αποβολή του,
κατετάγη στο Πολεμικό Ναυτικό, και παρακολουθώντας νυχτερινά τμήματα στο πανεπιστήμιο,
κατάφερε να μαζέψει αρκετά προσόντα ώστε να φοιτήσει κανονικά σε τριτοβάθμια σχολή και να σπουδάσει φυσική και πληροφορική,
παίρνοντας τελικά το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο της Utah,
και να καταλήξει καθηγητής στη σχολή ηλεκτρολόγων μηχανικών στο Stanford.
Δημιούργησε το φυλλομετρητή Netscape το 1994,
εκτινάσσοντας τη διείσδυση του διαδικτύου στα ύψη,
κάνοντας την πλοήγηση "παιχνιδάκι" ακόμη και για όποιον είχε μια απλή σύνδεση dial-up (ο κανόνας τότε),
γεγονός που τον έκανε πλουσιότερο ... κατά 3-4 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το εκπληκτικό αυτό βιβλίο, μέσα από τη βιογραφία του Jim Clark
μας διηγείται ταυτόχρονα την ιστορία της επανάστασης του διαδικτύου,
όπως το διαμόρφωσαν οι αφανείς μερικές φορές ηρωές του:
οι μηχανικοί υπολογιστών που έγραψαν τις σελίδες-σελίδων πηγαίου κώδικα
που μας χάρισαν τον καινούριο κόσμο του κεβερνοχώρου.

Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι ο Michael Lewis, Αμερικανός δημοσιογράφος οικονομικών θεμάτων που έχει γράψει τα επίσης ευπώλητα:
Liar's Poker,
Moneyball: The Art of Winning an Unfair Game,
The Blind Side: Evolution of a Game
Home Game: An Accidental Guide to Fatherhood

και ο οποίος σήμερα αρθρογραφεί στο περιοδικό Vanity Fair.

Διαβάστε επίσης την κριτική του βιβλίου στην εφημερίδα
New York Times
http://www.nytimes.com/books/99/10/31/reviews/991031.31anderst.html

Michael Lewis (2000). The New New Thing. New York: Penguin Books
ISBN 0-14-029646-8
DC21 338.4
τιμή 13 δολάρια

Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009

Σκότωσε ό,τι αγαπάς



O κινηματογραφιστής Άρης Μανιάτης γιορτάζει τα πεντηκοστά του γενέθλια σε φιλικό σπίτι στην εξοχή, όπου τους διαβάζει το τελευταίο του αυτοβιογραφικό σενάριο.
Στην επιστροφή, τρακάρει μετωπικά και σοκαρισμένος εγκαταλείπει το σαραβαλιασμένο του όχημα και καταφεύγει σε ένα αρχοντικό, όπου παγιδεύεται από τη γοητεία της νεαρής ιδιοκτήτριάς του, η οποία μένει εκεί ξεκομμένη απ' όλα με τον τυφλό της σύντροφο.
Τα αλλόκοτα αυτά άτομα τον εξαναγκάζουν σιγά - σιγά να ξαναγράψει το σενάριο της ταινίας αλλά για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να ξεδιαλύνει πρώτα ποιος είναι στην πραγματικότητα ο ίδιος και τι ακριβώς προσπαθεί να συγκαλύψει με το έργο του.

Το μυθιστόρημα μοιάζει με (αυτο)βιογραφία, αλλά όσο το διαβάζεις αντιλαμβάνεσαι πως αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο το αν όντως συνέβησαν τα γεγονότα στο συγγραφέα ή στον ήρωά του, αλλά το πώς εμείς οι ίδιοι προσπαθούμε να "επιμεληθούμε" της ζωής μας καθώς αναλογιζόμαστε τι κάναμε, και κυρίως τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει αν...
Και σ' αυτό μοιάζουμε τόσο πολύ με τον ήρωα.


Διαβάστε επίσης την παρουσίαση του βιβλίου από τον πολιτικό επιστήμονα
Κυριάκο Πιερρακάκη & του κριτικού λογοτεχνίας Λευτέρη Καλοσπύρου κατα την παρουσίαση του βιβλίου στο "104" των εκδόσεων Καστανιώτη, την Δευτέρα, 9 Νοεμβρίου 2009.

http://alexistamatis2.blogspot.com/2009/11/blog-post.html

http://alexistamatis2.blogspot.com/2009/11/blog-post_10.html

Πολύ ενδιαφέρον επίσης το προσωπικό ιστολόγιο του συγγραφέα
http://alexistamatis2.blogspot.com/

Αλέξης Σταμάτης (2009) Σκότωσε ό,τι αγαπάς. Αθήνα: Καστανιώτης
ISBN 978-960-03-4958-0

Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2009

Ο χρόνος πάλι



Πάντα ήθελα να διαβάσω την αυτοβιογραφία της Σώτης Τριανταφύλλου, κυρίως γιατί περίμενα να δω και κάποιες θαμπές εικόνες και του δικού μου παρελθόντος, μιας και έτυχε να έχουμε γεννηθεί την ίδια χρονιά και μας συνδέει τουλάχιστον κάτι πολύ κοινό: η αγάπη για την αγγλόφωνη λογοτεχνία.
Το βιβλίο ήταν όπως το περίμενα. Πολύ "Τριανταφύλλου"!
Σκόρπιες σημειώσεις από εικόνες της παιδικής ηλικίας, μιας εποχής που τα παιδιά δεν ήταν ακριβώς το κέντρο του σύμπαντος, της ψευτοπολιτικοποίησης μετά την πτώση της χούντας, ενός πανεπιστημίου απογοήτευση, αλλά και πολλά ταξίδια σε ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία.
Χωρίς συναισθηματισμούς και ωραιοποιήσεις.
Γεμάτο ειλικρίνια.
Γίνεται άραγε να γίνεις περισσότερο επικριτικός των ίδιων σου των γονιών απ' ότι η Σώτη;
Σεμνό και διεισδυτικό (σ. 252 "περί ύφους").
Κι ονειροπαρμένο.
Όπως κάθε ευαίσθητος άνθρωπος.
Αχ, αυτή "η δεύτερη ευκαιρία" της σελίδας 243. Δε θα της/μας δοθεί ποτέ...


Σώτη Τριανταφύλλου (2009). Ο χρόνος πάλι. Αθήνα: Πατάκης
[πρώτη έκδοση Οκτώβριος 2009]
ISBN 978-960-16-3410-4

Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2009

Αθήνα. Ιστορικά μνημεία και μουσεία.



Ένας περιληπτικός ταξιδιωτικός οδηγός της Αθήνας στη σειρά "Ξεναγήσεις" που εκδίδει η εφημερίδα Τα Νέα.
Μαζί του κάνουμε μια βόλτα σ'ολόκληρη την πόλη, αλλά και ένα ταξίδι στο χρόνο από την κλασική εποχή (Ακρόπολη), στους ρωμαϊκούς χρόνους (ρωμαϊκη αγορά), στο μεσαίωνα (Σωτείρα Λευκοδήμου), την τουρκοκρατία (ταζαμί Τζισταράκη), μέχρι τους νεότερους χρόνους (Ιλίου Μέλαθρον).
Η πόλη βέβαια έχει τόσο πολλά και σημαντικά αξιοθέατα που θα χρειαζόταν ολόκληρη εγκυκλοπαίδεια για να τα καλύψει σε βάθος, ο σκοπός όμως αυτού του τομίδιου είναι απλώς μια γρήγορη περιήγηση.

Κατερίνα Σέρβη (2009). Αθήνα. Ιστορικά μνημεία και μουσεία. Αθήνα: ΔΟΛ
Eιδική έκδοση για ΤΑ ΝΕΑ
ISBN 978-960-469-535-5
Πρώτη έκδοση το 2000, από την Εκδοτική Αθηνών.
[τιμή 5 ευρώ]

Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2009

The Official Ubuntu Book



Ο επίσημος οδηγός για την πιο δημοφιλή διανομή Λίνουξ είναι εδώ!
Τα "βαριά" ονόματα της Prentice Hall & της Canonical Ltd όσο και οι συγγραφείς (όλοι τους προγραμματιστές που έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη του Ubuntu) αποτελούν εγγύση για την ποιότητα του συγκεκριμένου έργου.
Ως αρχάριος χρήστης του Ubuntu, αυτό που μου άρεσε αμέσως από το βιβλίο είναι πως εξηγεί τα πάντα αναλυτικά ώστε να κάνει τον αναγνώστη να νιώσει βολικά.
Πολύ διαφωτιστικό το πρώτο κεφάλαιο, όπου γίνεται μια εισαγωγή στο ελεύθερο λογισμικό εξηγώντας διεξοδικά τη φιλοσοφία του και τονίζοντας τους στόχους του:
σ. 24 "Ο απώτερος σκοπός του ubuntu δεν είναι απλώς να γίνει η πιο διαδεδομένη διανομή GNU/Linux.
Είναι να γίνει το πιο διαδεδομένο λειτουργικό σύστημα σον κόσμο.
"
Eξαιρετικά χρήσιμο επίσης το έβδομο κεφάλαιο σχετικά με την κοινότητα που χρησιμποιεί το περίφημο αυτό λειτουργικό σύστημα ανοικτού κώδικα.
Το βιβλίο όμως δεν ξέχασε και τους πιο έμπειρους χρήστες, με τα ειδικά κεφάλαια για τον εξυπηρετητή Ubuntu, τις συμβουλές για τυχόν μπερδέματα αλλά και το στήσιμο δικτύου LTSP.





Benjamin Mako Hill, Matthew Helmke & Corey Burger (2009). Τhe Official Ubuntu Book. 4th Edition. Prentice Hall.
ISBN 978-0-13-702120-8

Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2009

Η απελευθέρωσις της Ελλάδος




Μια πολύ ενδιαφέρουσα εξιστόρηση των δραματικών γεγονότων κυρίως του 1944 που αφορούν την απελευθέρωση της χώρας μας από το γερμανικό ζυγό, από την οπτική γωνία του φιλελεύθερου, αντικομμουνιστή, αστού πολιτικού Γεωργίου Παπανδρέου, μέσα από αυθεντικά ντοκουμέντα της εποχής: επίσημες επιστολές, λόγοι, κυβερνητικές αποφάσεις, τηλεγραφήματα, προκηρύξεις,συμφωνίες και δηλώσεις των πρωταγωνιστών της συγκλονιστικής αυτής περιόδου Ελλήνων και Άγγλων.


Γεώργιος Παπανδρέου (2009). Η απελευθέρωσις της Ελλάδος. Αθήνα: ΔΟΛ
Ειδική έκδοση για την εφημερίδα Το ΒΗΜΑ 27/11/2009
ISBN 978-960-469-683-3, τιμή 5,5 ευρώ
Πρωτοεκδόθηκε το 1964 από τις εκδόσεις Μπίρης.

Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2009

The Curse of Xanadu




Ένα εκτενέστατο άρθρο σχετικά με τη θεότρελη προσπάθεια μιας ομάδας χάκερ, φιλοσόφων και λοιπών ξετρελαμένων με τη διαχείριση της πληροφορίας να δημιουργήσουν το Xanadu, ένα σύστημα έκδοσης υπερκειμένων που ξεκίνησε με τα πρώτα βήματα του ελεύθερου λογισμικού και συνεχίστηκε για τριάντα χρόνια, αλλά φευ χωρίς χειροπιαστό αποτέλεσμα.
Την αρχική ιδέα είχε ο Ted Nelson τη δεκαετία του 1960 με τη μανία του να βάλει κάποια τάξη στη χαωτική ρευστότητα που τον περιέβαλλε (και λόγω του ψυχολογικού του προβλήματος που τον εμπόδιζε να συγκεντρωθεί για πολύ ώρα σε κάποιο θέμα). Έτσι φαντάστηκε μια παγκόσμια βιβλιοθήκη ηλεκτρονικών εγγράφων που θα συνδεόταν μεταξύ τους με υπερδεσμούς ακόμη και με ό,τι είχε διαγραφεί!
Αντιλαμβάνεστε πόσο δύσκολο ήταν προγραμματιστικά το εγχείρημα την εποχή που ένας τελευταίας τεχνολογίας υπολογιστής είχε κληρό δίσκο μολις 10 μέγα και σερνόταν με μνήμη 256 κάπα!
Και όμως, βρέθηκαν αρκετοί τολμηροί προγραμματιστές που το προσπάθησαν και έφτασαν κοντά στη λύση γράφονταν απίστευτα κομψό κώδικα!
Ήταν οι Mak Miller, Roger Gregory, Stuart Greene, Eric Hill, Roland King, Michael McCarthy

Ένα συγκινητικό κείμενο που θα γοητεύσει κάθε λάτρη της ιστορίας των υπολογιστών.

Gary Wolf (1995). The Curse of Xanadu. Wired Issue 3.06 June 1995
Δωρεάν στο διαδίκτυο
http://www.wired.com/wired/archive/3.06/xanadu.html

Δευτέρα 5 Οκτωβρίου 2009

A Brief Histoy of the Future




Υπάρχουν λιγοστά βιβλία που διαβάζοντας τα δε θέλεις να τα τελειώσεις, τα διαβάζεις αργά, ηδονικά όπως πιπιλίζεις την αγαπημένη σου καραμέλα. Εξ άλλου σου προκαλούν τόσες πολλές σκέψεις και συνειρμούς που συνεχώς κοντοστέκεσαι, ξαναδιαβάζεις, σημειώνεις κάτι, αναλογίζεσαι, διαφωνείς, ή επικροτείς συχνά κρυφογελώντας γιατί κι εσύ ο ίδιος είχες σκεφτεί ακριβώς αυτό που έγραψε ο συγγραφέας.
Επί πλέον, καταλαβαίνεις πως το βιβλιο γράφτηκε, από το διακαή πόθο του συγγραφέα να επικοινωνήσει, να λυτρωθεί από κάτι που τον βασάνιζε γιατί το θεωρούσε τόσο πολύ σημαντικό.
Ένα τέτοιο βιβλιο είναι αυτή η σύντομη ιστορία του μέλλοντος (δηλαδή του διαδικτύου).

O καθηγητής στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Αγγλίας, και δημοσιογράφος της εφημερίδας Observer, John Naughton επιχειρεί με το βιβλίο αυτό να ρίξει τα φώτα της δημοσιότητας στους αφανείς ήρωες που έκαναν το διαδίκτυο πραγματικότητα: τους μηχανικούς και επιστήμονες πληροφορικής που "έγραψαν όλες αυτές τις ατελείωτες γραμμές κώδικα χωρίς να κερδίσουν ούτε ένα σεντ από οποιοδήποτε πνευματικό δικαίωμα." Γιατί απλά το διαδίκτυο ξεκίνησε ως ένας ανοικτός θεσμός, μια ελεύθερη αγορά ιδεών όπου τίποτε δεν είναι ιδιοταγές."

H πρώτη του επαφή με την τεχνολογία έγινε όταν, παιδάκι ακόμη, είχε την εμπειρία μιας επικοινωνίας με ασύρματο στα βραχέα. Η έκπληξη που ένιωσε τότε τον ακολουθεί σε όλη του τη ζωή, όποτε συναντά ένα νέο τεχνολογικό επίτευγμα.
Και φυσικά για τις αρχές της νέας χιλιετίας, τι πιο εκπληκτικό από το διαδίκτυο.
Σ΄αυτό αφιερώνει το βιβλίο του, παρουσιάζοντάς μας την ιστορία του και ανιχνεύοντας το μέλλον.
Το βιβλίο βέβαια μιλάει για πράγματα που μπορεί σήμερα να ακούγονται κάπως του "20ου αιώνα" όπως ο φυλλομετρητής Νetscape, η γραμμή ISDN κτλ., αλλά κι αυτά έχουν την αξία τους επειδή συνειδητοποιούμε στο "ιστορικό" αυτό βιβλίο πόσο γρήγορα κυλάει ο χρόνος στον ψηφιακό μας κόσμο.
Το τέταρτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στους πρωτομάστορες του διαδικτύου. Παρελαύνουν μερικά από τα ιερά τέρατα της πληροφορικής όπως ο Vannevar Bush καθηγητής στο ΜΙΤ και δημιουργός του διαφορικού αναλυτή, Norbert Wiener, Claude Shannon, και ο John McCarthy.
Τα πράγματα γίνονται πιο συναρπαστικά καθώς παρακολουθούμε την προσπάθεια του Paul Baran να πείσει την ΑΤ&Τ... να αναβαθμιστεί σε ψηφιακή, και αφού απολαύσουμε ένα επεξηγηματικό μάθημα για την τεράστια διαφορά μεταξύ αναλογικών/ψηφιακών σημάτων στο έκτο κεφάλαιο, φτάνουμε στο συγκλονιστικό έβδομο κεφάλαιο, όπου δεν πιστεύουμε πραγματικά στα μάτια μας, όταν μαθαίνουμε πως η εταιρία που προσέφερε την κρυσταλλολυχνία, το λειτουγικό σύστημα UNIX και τη γλώσσα προγραμματισμού C, έδειξε τέτοια στενομυαλιά στις προτάσεις του Paul Baran για ανάπτυξη του διαδικτύου το 1972.
To δέκατο κεφάλαιο μας εξιστορεί πώς εξυφάνθη ο πρώτος ιστός κυρίως με τη χρήση της φαεινής ιδέας του Vinton Cerf για αποστολή των πακέτων πληροφοριάς εσώκλειστων μέσα σε ειδικούς "φακέλους" (TCP messages).
Στο ενδέκατο κεφάλαιο μαθαίνουμε για το δίκτυο των φτωχών συγγενών, των πιο φτωχών πανεπιστημιακών & ερευνητικών κόμβων δηλαδή που δεν έπαιρναν χρηματοδότηση από το στρατιωτικό ARPANET. Tο νέο αυτό μαζικό δίκτυο έγινε πραγματικότητα αφού ο Jim Ellis έγραψε το πρόγραμμα News version A, ώστε να γίνει δυνατόν να λειτουργήσει το Usenet.
Τίποτε από όλα ατά δε θα είχαν συμβεί αν το 1969 οι Ken Thompson & Dennis Ritchie δεν δημιουργούσαν, πάνω σε έναν πάμφθηνο, πρωτόγονο DEC DPD-7, το επαναστατικό λειτουργικό σύστημα UNIX.
Με μονάχα 11.000 γραμμές πηγαίου κώδικα (έναντι των 5,6 εκατομμυρίων γραμμών του Windows ΝΤ 3.1 που πρόσφερε πάνω-κάτω τα ίδια πράγματα). Το λειτουργικό ξαναγράφτηκε το 1974 από τον Ken Thompson σε γλώσσα C, και προσφερόταν στην τιμή των 150 δολαρίων (μαζί με τα συνοδευτικά εγχειρίδια!), ένα πολύ χαμηλό ποσό που οποιοδήποτε πανεπιστήμιο μπορούσε να διαθέσει, για να τρέξουν τα φτηνά μηχανήματά του αυτό το πανίσχυρο νέο λειτουργικό.
Έτσι άρχισε μια επανάσταση, διότι όλα τα τμήματα πληροφορικής κατείχαν πλέον ένα λιτό λειτουργικό το οποίο μπορούσαν οι ίδιοι να προσαρμόσουν στις ανάγκες τους, και με τη βοήθεια της ακαδημαϊκής κοινότητας ακόμη και να βελτιώσουν.
Mε το δωδέκατο κεφάλαιο φτάνουμε πλέον στην προσπάθεια των ιδιοφυών προγραματιστών Ward Christensen & Randy Suess να πετύχουν την επικοινωνία μεταξύ υπολογιστών μέσω καλωδίων τηλεφώνου και ειδικών προγραμμάτων που έγραψαν βέβαια οι ίδιοι: κατ' αρχάς το MODEM, και κατόπιν το XMODEM, το οποίο λειτουργούσε ως πρωτόκολλο διορθωτής των λαθών μιας σειριακης μετάδοσης. Προγράμματα που φυσικά δημοσίευτηκαν στο δημόσιο χώρο. Ήδη από το 1977, ο Ward Christensen πρόσφερε ένα ακόμη πρόγραμμα, το CBBS, που καθιστούσε κάθε υπολογιστή κανονικό σύστημα αποθήκευσης και προώθησης μυνημάτων.
Ήταν η αρχή της δημιουργίας των ελεύθερων δικτυακών κοινοτήτων, στις οποίες πια οποιοσδήποτε μπορούσε ισότιμα να πάρει μέρος.
Η αντίδραση δεν άργησε να παρουσιαστεί, μέσω του δημοκρατικού γερουσιαστή της Νεμπράσκα James Exon που προσπάθησε να λογοκρίνει το διαδίκτυο ήδη από τα γενοφάσκια του με το νόμο "περί κοσμιότητας στις επικοινωνίες" που υπογράφτηκε από τον Κλίντον το Φεβρουάριο του 1996. Δε χάρηκε όμως για πολύ. Το επόμενο καλοκαίρι η Αμερικάνικη Ένωση Βιβλιοθηκών [ALA] και η Αμερικάνικη Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών [ACLU] έφεραν το νόμο στα δικαστήρια της Πενσιλβάνια όπου κρίθηκε αντισυνταγματικός.
Ο δικαστής Dulzell χαρακτηριστικά είπε:
"... το διαδίκτυο αποτελεί την πιο συμμετοχική αγορά ελευθερίας, όπου μπορεί να ακουστεί ο λόγος των μαζών...
Το θέμα έφτασε στο ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ Την επόμενη χρονιά, όμως κι εκεί κρίθηκε πως το διαδίκτυο πρέπει να αφεθεί ελεύθερο, βάσει του συνταγματικού δικαιώματος της ελευθερίας του λόγου.

Πρέπει να καταλάβατε ήδη πως πρόκειται για ένα βιβλίο που θα ξετρελάνει όσους ενδιαφέρονται για τις Νέες Τεχνολογίες και την ιστορία της πληροφορικής με τον πλούτο πληροφοριών που προσφέρει και ο γαφυρό του ύφος.
Απλά δε θα μπορείτε να κοιμηθείτε πριν το τελειώσετε.
Αλλά, δε γίνεται και να μη σας κουράσω λίγο ακόμη με το 13ο του κεφάλαιο.
Τιτλοφορείται "Η οικονομία των δώρων" και το θέμα του είναι το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού και του ανοικτου κώδικα.
Όλα ξεκίνησαν το 1979 με την άρνηση της Xerox να δώσει τον πηγαίο κώδικα ενός εκτυπωτή της που χρησιμοποιόταν στο εργαστήριο Τεχνητής Ευφυίας του ΜΙΤ στον Richard Stallman, τον σπουδαιότερο ίσως χάκερ όλων των εποχών.
Τι; Να κρατήσει κρυφό τον κώδικα;
Σαν να μην έφτανε το ακραίο αυτό επεισόδιο, μερικά χρόνια μετά, η ΑΤ&Τ κατάφερε να ξανααποκτήσει την ιδιοκτησία του UNIX και απαγόρευση την ελευθερη δημοσίευσή ή μετατροπή του.
Ο Richard Stallman δεν μπορούσε να ανεχτεί τέτοια προσβολή άλλο!
Ρίχτηκε με τα μούτρα στη δουλειά για να γράψει από την αρχή έναν ολόκληρο κλώνο του UNIX, που το ονόμασε κοροϊδευτικά GNU ("το G δεν είναι UNIX").
Πάνω σ'αυτή του δουλειά, και στο μίνι λειτουργικό MINIX που έφτιαξε ο Ολλανδός καθηγητής πληροφορικής Andrew Tanenbaum, στηρίχθηκε το 1991 ο Φιλανδός φοιτητής Linus Torvalds για να ολοκληρώσει τον πυρήνα του Linux.
Η επανάσταση στο χώρο των ελεύθερων λογισμικών συστημάτων είχε αρχίσει... που μου επιτρέπει κι εμένα σήμερα να γράφω όλα αυτά σε έναν υποφορητό με λειτουργικό Xandros/Linux το οποίο είναι δωρεάν, μέσω της υπηρεσίας ιστολογίων της Google, η οποία επίσης χρησιμοποιεί κάποια διανομή GNU/LINUX.
Για τη διάδοσή του βέβαια συνέβαλε πολύ και η ανάπτυξη του διαδικτύου, (κεφ. 15),
ιδίως με την εμφάνιση του Netscape, του πρώτου φυλλομετρητή που κατασκευάστηκε παίρνοντας υπ' όψιν τις δυνατότητες της πλειοψηφίας των χρηστών του 1994, οι οποίοι είχαν αργές dial-up συνδέσεις.
Χρειάστηκε βέβαια η σύμπραξη του Chris Andreessen, που είχε γράψει τον κώδικα για το φυλλομετρητή Mosaic, και του μάγου των γραφικών Jim Clark . Με τα χρήματα του δεύτερου στήθηκε η εταιρία που μάζεψε όλη την ομάδα ανάπτυξης του παλιού φυλλομετρητή του Εθνικού Κέντρου Εφαρμογών Υπερυπολογιστών (NCSA). Εργάστηκαν σκληρά επί δέκα μήνες 18 ώρες την ημέρα χωρίς αργίες και ολοκλήρωσαν το έργο το Δεκέμβριο του 1994. Ο φυλλομετρητής δόθηκε δωρεάν στο διαδίκτυο (η εταιρία τους πληρωνόταν μόνο για την ειδική έκδοση για εξυπηρετητές) και μέσα σε μόνο τέσσερις μήνες κατέλαβε το 75% της αγοράς.

Ας ολοκληρώσω λοιπόν με μια σύνοψη τω βασικών αξιών του διαδικτύου:
1) καλύτερο ανοικτό παρά κλειστό
2) όχι ρυθμίσεις στο περιεχόμενο
3) αξιοκρατία μέσω της ελευθερίας έκφρασης


Επειδή ο συγγραφέας πιστεύει πως:
"To βιβλίο είναι ένα θαυμάσιο πράγμα. Είναι απίστευετα φορητό, υψηλής ανάλυσης ως προς την ευκρίνεια, φιλικό προς το χρήστη, μια "συσκευή" με αστείρευτη μπαταρία. Αλλά από την άλλη
μεριά πάσχει από... αδράνεια."
αφιέρωσε έναν ιστότοπο στην επικαιροποίησή του.
http://www.briefhistory.com/
To blog του συγγραφέα http://memex.naughtons.org/
H ιστοσελίδα του στο αγγλικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
http://systems.open.ac.uk/page.cfm?pageid=JohnNhome

John Naughton (2000). A Brief History of the Future. The origins of the internet. London: Phoenix
Ninth impression 2003.
ISBN 0-75381-093-X

Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2009

Μονή Οσίου Λουκά, Ναός Παναγίας της Σκριπούς, Μονή Σαγματά, Μονή Ιερουσαλήμ.




Ένας ταξιδιωτικός οδηγός σε τέσσερα μοναστήρια της Στερεάς, στη σειρά “Μοναστήρια & προσκυνήματα της Ελλάδας” των εκδόσεων Πήγασος.
Το καλαίσθητο βιβλίο μας ξεναγεί στα:
μοναστήρι Οσίου Λουκά (κοντά στη Λιβαδειά)
Ναό της Παναγίας της Σκριπούς (κοντά στον Ορχομενό)
μοναστήρι Μεταμόρφωσης του Σωτήρα – Σαγματά (κοντά στη Θήβα)
μοναστήρι Ιερουσαλήμ Δαυλείας (κοντά στη Χαιρώνεια)

Τα λιτά κείμενα του Αντώνη Δικαίου μας δίνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τους ιερούς αυτούς χώρους, οι δε ολοζώντανες φωτογραφίες του Περικλή Μεράκου αναδεικνύουν την ομορφιά των μνημείων και της γύρω περιοχής όσο και μερικούς από τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς που κρύβουν.


Αντώνης Γ. Δικαίος (2009). Μονή Οσίου Λουκά, Ναός Παναγίας της Σκριπούς, Μονή Σαγματά, Μονή Ιερουσαλήμ. Χαλάνδρι: Πήγασος Εκδοτική
Ο 1ος τόμος της σειράς διανεμήθηκε δωρεάν μαζί με το "Έθνος της Κυριακής" στις 15.3.2009.
Χορηγοί: ΟΠΑΠ, Postbank, Alapis, Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού.
Υπό την αιγίδα της Μ.Κ.Ο. "Αλληλεγγύη" της Εκκλησίας της Ελλάδος.
ISBN 978-960-8305-22-9

Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2009

Η ιστορία μιας μοναχής.



Η Γαβριέλα βαν ντερ Μαλ (αδελφή Λουκία) είχε μάθει να υπακούει περισσότερο τον πατέρα της από την καρδιά της. Έτσι δεν παντρεύτηκε τον Ζακ, γιατί ο πατέρας της δεν έδινε τη συγκατάθεσή του γι΄ αυτό το γάμο. Τελικά ίσως αυτό να ήταν ο κύριος λόγος που αποφάσισε να γίνει καλόγρια.
Στο τάγμα που εντάσσεται ιερός κανόνας είναι η σιωπή, που την θεωρούν αρχή της τελειότητας.
Με την απόλυτη σιωπή μαθαίνουν να καταπνίγουν όλες τις φωνές- πειρασμούς της προηγούμενης ζωής της.
Η Γαβριέλα πήρε το νούμερο 1072, μεγάλη αλήθεια τιμή γιατί ο αριθμός αυτός ανήκε προηγούμενα σε μια αξιοσέβαστη μοναχή που δολοφονήθηκε κατά την εκτέλεση ιεραποστολικού έργου στην Αφρική.
Κεφ. 2
Και είχε όντως τόσα πολλά να συνηθίσει σ΄ υτή την αυστητρή ζωή ενάντια στη φύση:
το άβολο αχυρένιο της στρώμα που σ΄ έκανε να ξυπνάς πιασμένος,
το βάρβαρο χτύπημα του κουδουνιού του εγερτήριου,
την αναγκαστική λόγω σιωπής συννενόηση με νεύματα,
την έλλειψη καθρεπτών για να μην ασχολούνται οι καλογριες με κοκεταρίες,
την αποξένωση ακόμη κι από τιθς αδελφές της μοναχές όταν προσευχόταν,
το ολοκληρωτικό ξέκομμα από το παρελθόν της,
τα ξυρισμένα κεφάλια για να ξεχάσουν πως είναι γυναίκες,

κεφ. 4
οι κοινές εξομολογήσεις των λαθών και των αμαρτιών,

κεφ. 5
“νευρασθενικές γυναίκες που αυτομαστιγώνονται, σύμφωνα με τον κανονισμό δύο φορές την εβδομάδα, για να ξεχνάνε τη φυσιολογική ζωή για την οποία τις έπλασε ο θεός”
απλώς ένα μικρό γαϊδουράκι του Θεού

Οι περιπέτειές της συνεχίζονται στην αφρικανική αποικία, όπου αφού ζήσει τα πάνδεινα,
αλλά αποφασίζει τελικά να
εγκαταλείψει τον Ιερό Κανόνα διότι
"δεν έχει τη δύναμη να συνεχίσει".

Mια πραγματική ιστορία σχετικά με το μοναχικό βίο σε ένα καθολικό τάγμα, το οποίο έγραψε το 1959 η Kathryn Hulme
βασιζόμενη στη γεγονότα της ζωής της φίλης της Marie Louise Habets, μιας πραγματικής μοναχής του Zusters van Liefde van Jezus en Maria.
Ποιο είναι το πραγματικό καθήκον ενός πραγματικού πιστού;
Οι προσταγές του μοναστηριού, ή η προσφορά βοήθειας στους ασθενείς του νοσοκομείου όπου έχει διαταχθεί λόγω της ειδικότητάς της να υπηρετεί;
Και μέσα στη δίνη του αιματηρού δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, μπορεί να ταχθεί με κάποια πλευρά;

Ένα μυθιστόρημα που μεταφέρει ολοζώντανα τον πνευματικό αγώνα ενός ευαίσθητου ατόμου που προσπαθεί να βρει απαντήσεις στa δύσκολα διλήμματα που παρουσιάζονται στη ζωή ενός μαχόμενου ανθρώπου με ισχυρή συναίσθηση του καθήκοντος.


Κάθριν Χιουμ (χ.χ.) Η ιστορία μιας μοναχής. Αθήνα: Εκδόσεις Δαμιανού

Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2009

The Cathedral and the Bazaar.



Στην τρίτη αυτή έκδοση του δοκιμίου του, ο μεγάλος χάκερ και δημιουργός καινοτόμου λογισμικού Eric Steven Raymond
μας ξεναγεί στον εκπληκτικό χώρο του λογισμικού ανοικτού κώδικα και μας βοηθά να πάρουμε μια γεύση από τον τρόπο σκέψης των ιερών τεράτων της ιδιόμορφης αυτής κοινότητας που δημιούργησε το GNU/LINUX.

Όπως μαρτυρεί και ο τίτλος του, ο Eric Steven Raymond συγκρίνει τη δημιουργία λογισμικού με τη κατασκευή ενός έργου όπως ένας καθεδρικός ναός ή μια λαϊκή αγορά τύπου παζαριού. Βρίσκει περισσότερες ομοιότητες με τον απρόβλεπτο/άναρχο τρόπο που φτιάχνεται ένα παζάρι παρά με το συντονισμένο τρόπο της κατασκευής ενός μεγαλοπρεπούς καθεδρικού. Ενώ όμως για μερικούς αυτό ακούγεται κάπως... υποτιμητικό για το έργο ενός μηχανικού λογισμικού (ακούς εκεί να με παρομοιάσουν με μαγαζάτορα παζαριού!), ο Eric Steven Raymond όμως το θεωρεί ακριβώς το μεγάλο του ατού.
Το δοκίμιό του βασίστηκε στην προσωπική του εμπειρία από την ενασχόλησή του με την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου έργου λογισμικού:
το πρόγραμμα διαχείρισης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ονόματι fetchtop και κατόπιν popclient... που τελικά ονομάστηκε fetchmail.
Παρατήρησε λοιπόν πως όπως και το Λίνουξ είναι κι αυτό ανατρεπτικό.

Τα μαθήματα που προσκόμισε είναι λοιπόν τα εξής:
1. Κάθε καλό λογισμικό ξεκινάει από το διακαή πόθο του μηχανικού δημιουργού του.
2. Οι καλοί προγραμματιστές ξέρουν να γράφουν κώδικα. Οι μεγάλοι προγραμματιστές ξέρουν πώς να ξαναγράφουν και να ξαναχρησιμοποιούν (βελτιώνοντας το ήδη υπάρχοντα πγαίο κώδικα), κάτι που ονομάζει "εποικοδομητική τεμπελιά"
3. Σχεδίασε τι θα πετάξεις. Στο τέλος θα πετάξεις κάτι ούτως ή άλλως.
4. Αν έχεις τη σωστή τάση, θα βρεις ενδιαφέροντα πράγματα στο δρόμο σου.
5. 'Οταν πάψεις να ενδιαφέρεσαι για κάποιο πρόγραμμα, το τελευταίο σου καθήκον είναι να το κληροδοτήσεις σε έναν ικανό διάδοχο.
6. Να συμπεριφέσαι στους χρήστες του λογισμικού σου σαν να ήταν συν-δημιουργοί του. Μ' αυτόν το τρόπο θα πετύχεις γρήγορα τη βελτίωση του κώδικα και θα διορθωθούν τα υπάρχοντα λάθη.
7. Κυκλοφόρησε το λογισμικό σου νωρίς. (Μην καθυστερείς.) Πραγματοποίησε συχνές εκδόσεις. Άκου τους χρήστες σου.
[Αυτό ακριβώς έκανε ο Linus Torvalds κατά τη διαδικασία ανάπτυξης του Λίνουξ.
Έμπασε όσο δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό παιχτών, ικανοποιώντας τον προσωπικό τους εγωισμό (ναι, κι εγώ συνέβαλα στο πρωτοποριακό αυτό έργο!), δίνοντάς τους κίνητρα επειδή τους ενημέρωνε με συνεχείς όλο και πιο βελτιωμένες (με τη δική τους συνεισφορά) εκδόσεις.]
8. Με τη δημοσίευση της δοκιμαστικής έκδοσης (beta), κάθε νεο πρόβλημα θα εντοπιστεί από τους χρήστες.
O περίφημος... νόμος του Linus: όσο περισσότερα μάτια κοιτάζουν, τόσο πιο ρηχό είναι το πρόβλημα.
Εδώ ίσως έγκειται και το μεγάλο πλεονέκτημα που έχει το ελεύθερο λογισμικό έναντι του ιδιοταγούς.
Αντί για λίγους προγραμματιστές, διαθέτει μια στρατιά πρόθυμων συν-δημιουργών, με αποτέλεσμα τα προβλήματα να επιλύονται ταχύτητα με την εξυπνότερη κατά περίπτωση λύση.
Αυτό το κοινωνικό φαινόμενο, που ονομάστηκε Delphi effect, φαίνεται πως ισχύει ακόμη και για πολύπλοκα έργα όπως ο πυρήνας ενός λειτουργικού συστήματος.
Θα μπορούσε εδώ να παρατηρήσει κάποιος πως ο μεγάλος αριθμός των συμμετεχόντων προγραμματιστών θα προκαλούσε αναπόφευκτα προβλήματα που ανακύπτουν κατά την επικοινωνία όλων αυτών των συν-δημιουργών. Τα λάθη στον πηγαίο κώδικα συγκεντρώνονται ακριβώς στα σημεία διεπαφής. Ο Eric Steven Raymond όμως τονίζει πως αυτό... δεν ισχύει στην περίπτωση του λογισμικού ανοικτού κώδικα. Είναι κοινό μυστικό πως οι βασικοί προγραμματιστές του Λίνουξ εργάζονται σε ξεχωριστά παράλληλα "υποκαθήκοντα" κατά μόνας, και ελάχιστα επικοινωνούν μεταξύ τους!
9. Οι έξυπνες δομές δεδομένων και ο χαζός κώδικας τα πάνε μια χαρά, παρά το αντίστροφο.
10. Όταν φέρεσαι στους ελεγκτές της δοκιμαστικής σου έκδοσης σαν να ήταν ο πιο σημαντικός σου πόρος, τότε θα γίνουν ο πιο σημαντικός σου πόρος.
11. Το δεύτερο σημαντικότερο πράγμα από το να σου έρθει μια φαεινή ιδέα ειναι να αναγνωρίσεις τις φαεινείς ιδέες των χρηστών σου.
Καμιά φορά μπορεί να είναι και καλύτερες.
12. Συχνά, οι πιο καινοτόμες λύσεις προέρχονται από τη συνειδητοποίηση πως η γενική ιδέα του προβλήματος είναι λανθασμένη.
13. Η τελειότητα επιτυγχάνεται όχι όταν δεν υπάρχει κάτι άλλο να προσθέσεις, αλλά όταν δεν υπάρχει κάτι ακόμη να αφαιρέσεις.
14. Κάθε εργαλείο έχει την αναμενόμενη χρήση του. Αλλά το πραγματικά μεγαλοφυές εργαλείο θα χρησιμοποιηθεί και εκεί που δεν το περίμενες.
15. Όταν γράφεις λογισμικό, μην ταράξεις τη ροή δεδομένων παρά μόνον όταν ο παραλήπτης σε αναγκάσει.
16. Όταν η γλώσσα σου δεν πλησιάζει την πληρότητα Turing, λίγη συντακτική ζάχαρη θα βοηθήσει.
17. Ένα σύστημα ασφαλείας είναι τόσο ασφαλές όσο το μυστικό του. Προφυλάξου λοιπόν από τα ψευδο-μυστικά.
18. Για να λύσεις ένα ενδιαφέρον πρόβλημα, ξεκίνα βρίσκοντας ένα πρόβλημα που να ενδιαφέρει εσένα προσωπικά.
19. Όταν ο συντονιστής του έργου διαθέτει την επικοινωνιακή ευκολία που παρέχει το διαδίκτυο, και ξέρει πώς να καθοδηγεί χωρίς καταναγκασμό, τα περισσότερα μυαλά είναι αναπόφευκτα καλύτερα από το ένα.

Μπορεί μερικά από τα ανωτέρω συμπεράσματα να ακούγονται δυσνόητα σε όσους δεν έχουν ασχοληθεί με προγραμματισμό, αλλά οπωσδήποτε φωτίζουν πολλές πλευρές του νέου φαινομένου της μαζικής συμμετοχής σε πολύπλοκα κοινά έργα (crowd sourcing),
και μάλιστα με τη κρυστάλλινη διαύγεια των ολοζώντανων παραδειγμάτων.

Το δοκίμιο μπορείτε να το διαβάσετε φυσικά δωρεάν.
Eric Steven Raymond (2000) The Cathedral and the Bazaar.
Verion 3
στον ιστότοπο του συγγραφέα
http://catb.org/~esr/writings/homesteading/cathedral-bazaar/
ή
σε μορφή pdf
http://www.si.umich.edu/~rfrost/courses/SI110/readings/IntellecProp/Cathedral-Bazaar.pdf

Δευτέρα 31 Αυγούστου 2009

A little history of the World



Είναι, από πρώτης όψεως, περίεργο που ο εκδοτικός οίκος του περίφημου πανεπιστήμιου του Yale καταδέχτηκε να κυκλοφορήσει μια "παιδική" παγκόσμια ιστορία.
Εδώ όμως πρόκειται για ένα βιβλίο που συγγραφέας του είναι ο Ernst Hans Josef Gombrich, ο Εβραιοαυστιακός ιστορικός της τέχνης και καθηγητής του ινστιτούτου Warburg, ο οποίος από το 1936 έζησε στην Αγγλία για να ξεφύγει τη λαίλαπα του εθνικοσοσιαλισμού.
To βιβλιαράκι αυτό πρωτοκυκλοφόρησε στην Αυστρία το 1936 με τίτλο Weltgeschichte von der Urzeit bis zur Gegenwart (Παγκόσμια ιστορία από αρχαιοτάτων χρόνων έως τις ημέρες μας) και έγινε αμέσως ανάρπαστο.
Ο συγγραφέας συνέγραψε το έργο εντός μόλις έξι εβδομάδων, επειδή ο εκδοτικός οίκος Steyermühl Verlag της Βιένης βιαζόταν πολύ να το εκδώσει. Ο Gombrich δέχτηκε την πρόκληση και ολοκλήρωνε ένα κεφάλαιο κάθε ημέρα με τον εξής τρόπο: αφού έφτιαξε πρώτα ένα προσχέδιο περιεχομένων, κάθε πρωί διάβαζε στη βιβλιοθήκη του σπιτιού του, το απόγευμα μελετούσε στη δημοτική βιβλιοθήκη και κάθε βράδυ έγραφε το κεφάλαιο που είχε προγραμματίσει. Για ξεκούραση άφηνε τις Κυριακές.
Το 1985 ακολούθησε η έκδοσή του απο το γερμανικό οίκο DuMont Literatur und Kunst Verlag με τίτλο Eine kurze Weltgeschichte für junge Leser (Μία σύντομη παγκόσμια ιστορία για νεαρούς αναγνώστες) στην οποία ο Gombrich πρόσθεσε το τελευταίο κεφάλαιο για το κομμάτι της ιστορίας που έζησε και ο ίδιος - την εποχή δηλαδή μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Το βιβλίο είναι γραμμένο με τον τρόπο που ένας παραμυθάς δάσκαλος, ή ένας μορφωμένος παππούς θα διηγόταν τα διάφορα κεφάλαια της ιστορίας στο μαθητή/εγγονό του.
Όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο κριτικός της Wall street Journal, Α. Grafton:
"Τυχερά τα παιδιά που θα τους το διαβάσουν, και ευτυχείς οι ευφυείς ενήλικες που θα έχουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με το πνεύμα του ευρωπαϊκού ουμανισμού."

Διάβασα τη χαρτόδετη αμερικάνικη έκδοση
E. H. Gombrich (2008). A little history of the world. Yale University Press
Translated by Caronine Mustill
ISBN 978-0-300-14332-4
[DDC 909 WORLD HISTORY / JUVENILE HISTORY]


To βιβλίο εκδόθηκε το 2007 και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη
με τίτλο "Μικρή ιστορία του κόσμου"
ISBN: 960-16-2365-5

Τετάρτη 26 Αυγούστου 2009

Reflective Teaching in Second Language Classrooms.




Το βιβλίο αυτό των καθηγητών του Πανεπιστημίου του Χονγκ-Κόνγκ είναι ένας πραγματικός θησαυρός για κάθε νέο καθηγητή της αγγλικής ως ξένη/δεύτερη γλώσσα, αλλά και για όποιον πεπειραμένο μάχιμο εκπαιδευτικό ενδιαφέρεται για τη διδασκαλία της γλώσσας γενικότερα και δεν έχει ακόμη υποστεί τη συνηθισμένη νόσο “ιδρυματική πνευματική χαύνωση”, ώστε να νομίζει πως μόνο και μόνο η πείρα αρκεί για να τον καταστήσει εξαιρετικό διδάσκοντα.

Ο κύριος στόχος του βιβλίου είναι ακριβώς αυτό που αναγγέλει ο τίτλος του. Αποτελεί μια πρόκληση για το διδάσκοντα να αναλογιστεί τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας όταν κλείσει η πόρτα.
Πώς ακριβώς δρα αυτός και οι μαθητές του, αλλά και να διερευνήσει τι σκέφτονται πριν και μετά κάθε “μαθησιακό επεισόδιο” όλοι αυτοί οι πρωταγωνιστές.

Τα μεγάλα πλεονεκτήματα του βιβλίου είναι:
α) δεν αναγάγει καμιά μεθοδολογική θεωρία (επικοινωνιακή διδασκαλία, συνεργατική μάθηση, κτλ.) στο απόλυτο “μαγικό ραβδί” που θα προσφέρει όλες τις λύσεις
β) δεν ωραιοποιεί καταστάσεις
(σ. 140 το διαφωτιστικό σχέδιο μιας πραγματικής αίθουσας διδασκαλίας, όπου αντικατοπτρίζεται επακριβώς η διάδραση μεταξύ διδάσκοντα-μαθητών ή των μαθητών μεταξύ τους και όπου φαίνεται καθαρά ποιοι μαθητές παραμελούνται εντελώς, ή αρνούνται να συμμετάσχουν)
γ) επισημαίνει τις συνήθεις εμμονές που ταλανίζουν τους εκπαιδευτικούς
(σ. 84 “Ο δάσκαλος που καθοδηγείται αποκλειστικά από ένα σχέδιο μαθήματος και παραμελεί τη διαδραστική δυναμική της διδακτικο-μαθησιακής διαδικασίας είναι απίθανο πως θα ανταποκριθεί στις ανάγκες των μαθητών του.”)
δ) επιμονή στη λεπτομέρεια
(σ. 145 η συστηματική κατηγοριοποίηση των μαθητών ανάλογα με τη συμπεριφορά τους στην τάξη)
ε) οι εξαιρετικές δραστηριότητες στο τέλος του κάθε κεφαλαίου με τις οποίες ο αναγνώστης εκπαιδευτικός συσχετίζει τη δική του πράξη με τη θεωρία που διάβασε στο βιβλίο
στ) τα πολύ χρήσιμα παραρτήματα
(π. χ. σ. 93-97 οι διαφωτιστικές οδηγίες για τον τρόπο σύνταξης ενός πλήρους σχεδίου μαθήματος: στόχοι – δραστηριότητες – διδακτικά βοηθήματα/μέσα – προβλέψιμες δυσκολίες – ανασκόπηση/αξιολόγηση)

Σπάνια πράγματι βρίσκει κανείς τέτοια σύντομα εγχειρίδια, τα οποία με λιτό και διεξοδικό τρόπο να καλύπτουν όλο το φάσμα των προβλημάτων της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος.

Jack C. Richards & Charles Lockhart (1994). Reflective Teaching in Second Language Classrooms. New York: CUP
ISBN 0-521-45803-X

Δευτέρα 24 Αυγούστου 2009

Σύρα. Ιστορική Ιχνηλασία.




Το 1790 εκδόθηκε στο Παρίσι ένα τεράστιο σε έκταση έργο με τίτλο Traite complet sur les Abeilles του Della Rocca, ενός ιταλικής καταγωγής Έλληνα παπά της καθολικής εκκλησίας γεννημένου στην Κωνσταντινούπολη που υπηρέτησε όμως στη Σύρο επί είκοσι πέντε χρόνια.
Το ενδιαφέρον του για τη μελλισσοκομία, με την οποία ασχολήθηκε στο Κυκλαδονήσι, τον οδήγησε να εκπονήσει ένα τόσο εκτενές έργο για την τέχνη αυτή.
Τα πρώτα όμως κεφάλαια του βιβλίου, που είναι αφιερωμένα στην ιστορία του νησιού, μεταφράστηκαν από τον διδάκτορα Μάρκο Ν. Ρούσσο-Μηλιδώνη (ιστορικό που ειδικεύεται στην ιστορία της Σύρου) και παρουσιάζονται σχολιασμένα σε τούτη εδώ την έκδοση της “Πίστης & Ζωής”.
Κεφάλαιο 1 Ιστορία & οκονομία της Σύρου
Κεφάλαιο 2 Η Σύρα κατά την αρχαιότητα
Κεφάλαιο 3 Περί του ηλιοτροπίου του φιλοσόφου Φερεκύδη
Κεφάλαιο 4 Σημερινή κατάσταση της Σύρας
Κεφάλαιο 5 Διακυβέρνηση της Σύρας
Κεφαλαιο 6 Ευγνωμοσύνη των Συριανών στους Γάλλους
Κεφάλαιο 7 Χαρακτήρας & ευφυία των Συριανών
Κεφάλαιο 8 Αναίρεση της θεωρίας του Paw για τους Νεοέλληνες
Kεφάλαιο 9 Η γλώσσα των Συριανών και των άλλων Ελλήνων
Κεφάλαιο 10 Μέθοδος γονιμοποίησης της συκιάς
Κεφάλαιο 11 Μέθοδος θεραπείας του ίκτερου

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα κεφάλαια 4,5 & 6 για τις ιστορικές πληροφορίες που περιέχουν, οι οποίες αποτελούν μάλλον πρωτογενή πηγή, και τα κεφάλαια 10 & 11 για τις λεπτομερείς λαογραφικές πληροφορίες.
Συγκινητική, παρά τις κάποιες ανακρίβειές της, είναι και η προσπάθεια του αββά στα κεφάλαια 8 & 9 να υποστηρίξει την ελληνικότητα των κατοίκων της Σύρου.

Αρκετά χρήσιμα επίσης τα δύο παραρτήματα που προσθέτει ο επιμελητής-μεταφραστής της έκδοσης για την καθολική εκκλησία της Σύρου και για την πηγή στην Άνω Πόλη.
Το βιβλίο επίσης περιέχει πλήθος αρκετά διαφωτιστικών εικόνων και ζωγραφιών.

Σίγουρα ένα βιβλίο που δεν πρέπει να λείπει από τη συλλογή οποιουδήποτε ενδιαφέρεται για την πανέμορφη πρωτεύουσα των Κυκλάδων.

Αββά Στεφάνου Δελλαρόκα (2008). Σύρα. Ιστορική Ιχνηλασία. Σύρος: Πίστη και Ζωή
Εισαγωγή – μετάφραση – σχόλια: Δρ. Μαάρκου Ν. Ρούσσου-Μηλιδώνη
Παραγωγή: Τυποκυκλαδική ΑΕ Σύρος
ISBN 978-960-98465-0-9
Τιμή 10 ευρώ

Παρασκευή 21 Αυγούστου 2009

The Wizard of Oz



Ήταν ένα βιβλίο που περίμενε να το αγοράσω.
Το είχα πρωτοδεί πέρσι το καλοκαίρι στο σταντ σε ένα περίπτερο ξένου τύπου στο Γαλησσά, αλλά δεν το αποφάσισα γιατί δεν είχα τότε διάθεση να διαβάσω παιδική λογοτεχνία.
Φέτος ξαναχαζεύοντας τα βιβλία στο ίδιο μέρος, νάτο πάλι το γαλάζιο αυτό βιβλιαράκι στην καλαίσθητη χαρτόδετη έκδοση της παιδικής σειράς Puffin, θυγατρική των εκδόσεων Penguin. Σα να με κοιτούσε με παράπονο λέγοντας:
“Ποιος να με αγοράσει, αν όχι εσύ, δε βλέπεις πως όλα τα άλλα βιβλία στο σταντ είναι τα συνηθισμένα αστυνομικά και ιστορίες τρόμου του κιλού, που διαβάζουν οι τουρίστες στις ξαπλώστρες καθώς τσουρουφλίζονται στον ήλιο;”
Σχεδόν πεπρωμένο! Ήταν καιρός πια να διαβάσω το διάσημη αυτή ιστορία, που μοιάζει τόσο πολύ με λαϊκό παραμύθι, αλλά στην πραγματικότητα γράφτηκε από τον Lyman Frank Baum και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Αμερική το 1900.

Πρόκειται για τη συγκινητική περιπέτεια της μικρής Ντόροθι, που τη μεταφέρει ένας κυκλώνας μίλια μακριά από τη φάρμα όπου ζει σε μια περίεργη χώρα, όπου κατά λάθος καταπλακώνει με το αερομεταφερόμενο αγροτόσπιτό της την τρομερή κακιά μάγισσα της ανατολής.
Για να μπορέσει να ξαναγυρίσει στην πατρίδα της, το Κάνσας, θα ζητήσει τη βοήθεια του παντοδύναμου μάγου του Οζ, αλλά για να φτάσει στη μαργαριταρένια του χώρα θα πρέπει να υπερνικήσει φυσικά χίλιους μύριους κινδύνους.
Ευτυχώς, έχει για βοηθούς το σκυλάκι της τον Τότο, το δειλό λιοντάρι, έναν αχυράνθρωπο-σκιάχτρο και έναν τενεκεδένιο ξυλοκόπο.
Όλοι τους έχουν μια χάρη να ζητήσουν από τον Οζ, αλλά θα πρέπει πρώτα να ολοκληρώσουν άλλον έναν άθλο!

Δεν είναι μόνον τα αναπάντεχα συμβάντα, οι ευγενικοί χαρακτήρες και η αιώνια μάχη του καλού εναντίον του κακού που συναρπάζει τον αναγνώστη κάθε ηλικίας. Πάνω από όλα είναι η απλή αλλά ολοζώντανα εκφραστική γλώσσα του πρωτότυπου!
Ένα επιβεβλημένο, κλασικό πια ανάγνωσμα για κάθε μελετητή της αγγλικής.



Lyman Frank Baum (1982). The Wizard of Oz. London: Puffin
Illustrated by David McKee
Cover illustration by Trevor Scobie
ISBN 0-140-36693-8
τιμή στην Ελλάδα 8.20 ευρώ

Τετάρτη 19 Αυγούστου 2009

Defining Issues in English Language Teaching



Ο H. G. Widdowson μας προσφέρει σ΄ αυτό τον τόμο των 193 σελίδων μια συλλογή με ξαναδουλεμένα άρθρα του που καλύπτουν τα πιο σημαντικά θέματα που βασανίζουν όσους ενδιαφέρονται για τη διδασκαλία της αγγλικής ως ξένης/δεύτερης/διεθνούς γλώσσας.
Ο συγγραφέας δεν είναι τυχαίος. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους φιλόσοφους της διδακτικής της αγγλικής που έχει επηρεάσει σημαντικά τον κλάδο της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας. Γράφει όμως και ως δάσκαλος, που, σε τελευταία λέξη, τον ενδιαφέρει ο παιδαγωγικός σχεδιασμός, το τι τελικά γίνεται ή θα έπρεπε να γινεται μέσα στην τάξη.
Μπορεί να μη συμφωνήσετε με όλα που πρεσβεύει, αλλά οπωσδήποτε θα απολαύσετε τον υπέροχο χειρισμό της γλώσσας και την επιχειρηματολογία του καθώς εξονυχιστικά διερευνά και τις δυσκολότερες πτυχές του υπό συζήτηση ερωτήματος.
Μπορούμε άραγε να πάμε από τη θεωρία στην πράξη;
Ποιες είναι οι παράμετροι της γλωσσικής παιδαγωγικής;
Ποιες είναι άραγε οι κατάλληλες λέξεις που χρησιμοποιούμε όταν χρησιμοποιούμε το λόγο σε πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας;
Η αγγλική είναι ιδιοκτησία αποκλειστικά των ιθαγενών ομιλητών;
Τι σημαίνει “διεθνής γλώσσα” και ποιες οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου στη διδασκαλία της;
Τι σημαίνει διδασκαλία της αγγλικής για “ειδικούς σκοπούς”;
Σε ποια έκταση είναι δυνατή η γλωσσολογική περιγραφή μιας γλώσσας;
Ποιο είδος της αγγλικής είναι κατάλληλο να διδάξουμε;
Πώς σχεδιάζουμε τη διδασκαλία μας;
Τι γλώσσα χρησιμοποιεί ο δάσκαλος-αυθεντία μέσα στην τάξη (μεταγλώσσα) και τι ακριβώς είναι η γλώσσα που εκφέρει ο μαθητής (διαγλώσσα);
Πώς γινόμαστε δίγλωσσοι;

Ο στόχος που θέτει ο συγγραφές είναι να “ενεργοποιήσει την κριτική σκέψη πάνω σε κομβικά θέματα του διδακτικού αντικειμένου “αγγλική” και να συμβάλει στη συνεχιζόμενη διαδικασία της έρευνας”.
Ένας πραγματικά δύσκολος στόχος, αλλά νομίζω πως όποιος αναγνώστης διαβάσει (σε κάποια δε σημεία πρέπει και να ξαναδιαβάσει)
το απαιτητικό αυτό βιβλίο, θα καταλάβει ότι όντως ο στόχος του έχει επιτευχθεί.
Δεν είναι δυνατόν να διαβάσεις αυτό το βιβλίο και να μην ξανασκεφτείς πολλά σημεία της θεωρίας αλλά και της ίδιας σου της πράξης ως μαχόμενου εκπαιδευτικού, ακομη και όσον αφορά σε πρακτικές όπου ήσουν βέβαιος ότι ήταν αναμφισβήτητα ορθές.

Χαρακτηριστικά παραθέτω ένα απόσπασμα από το ένατο κεφάλαιο:
“Το μάθημα της ξένης γλώσσας δε διεξάγεται σε καμιά περίπτωση με φυσικό τρόπο. Εμφανίζεται, όπως οποιοδήποτε άλλο διδακτικό αντικείμενο, αποσπασμένα μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα, απλώς όποτε βολεύει χρονικά. Συνήθως [οι μαθητές] δε δείχνουν καμιά κοινωνική/προσωπική πρόθεση να χρησιμοποιήσουν τη [δεύτερη] γλώσσα, τα δε συμφραζόμενα πρέπει να κατασκευαστούν [από το διδάσκοντα] όπως επίσης και να δημιουργηθούν τα κατάλληλα κίνητρα για να παρακινηθούν οι μαθητές. Και όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στα περιοριστικά όρια που ονομάζουμε “μάθημα”, το οποίο αποτελείται από ασκήσεις, δραστηριότητες, διαγωνίσματα, εργασία σε ομάδες κτλ. Όλα αυτά ελέγχονται και ενορχηστρώνονται από την καθηγητική αυθεντία και στοχεύουν σε ένα τελικό μετρήσιμο στόχο. Εκ πρώτης όψεως βλέπει κανείς κάτι που να θυμίζει σε όλα αυτά φυσικές συνθήκες πραγματικής γλωσσικής χρήσης;”

Και λίγες σελίδες ματά, από το δέκατο κεφάλαιο:
"Η διδασκαλία δεν μπορεί να καθορίσει τη μαθησιακή διαδικασία, αλλά απλώς δείχνει κάποιους δρόμους, τους οποίους οι μαθητές από μόνοι τους δε θα μπορούσαν εύκολα να ανακαλύψουν, ή δε θα τους εύρισκαν ποτέ."

Χρησιμοποιώντας ένα από το ευφυολογήματά του, θα τονίσω πως το επιστημονικό αυτό βιβλίο είναι αλήθεια σαγηνευτικό επειδή
“Η επιστήμη είναι γοητευτική επειδή μάλλον μας λέει πώς ακριβώς είναι τα πράγματα, και όχι πώς μοιάζουν... Δε δημιουργεί ψευδαισθήσεις, αλλά τις διαλύει.”

H. G. Widdowson (2003). Defining Issues in English language Teaching. Oxford: OUP
ISBN 0-19-437445-9

Τρίτη 18 Αυγούστου 2009

The Kite Runner




O Αμίρ μεγαλώνει σε μια πλούσια γειτονιά της Καμπούλ χωρίς να του λείπει τίποτε που να μπορεί να προσφέρει ένας μεγαλέμπορας στο γιο του, στο Αφγανιστάν της δεκαετίας του 1970.
Έχει ακόμη και προσωπικό υπηρέτη, τον περίπου συνομίλικό του Χασάν, με τον οποίο δένεται με μια στενότατη φιλία.
Ο πατέρας του Αμίρ, είναι ένας καλόκαρδος άνθρωπος που βοηθάει όλον τον κόσμο, και περίπου μπορεί να καταφέρει τα πάντα, αλλά δυστυχώς ο μονάκριβος γιος του προτιμάει περισσότερο την ποίηση και τα βιβλία από τις πιο αντρικές ασχολίες...
Μια χαρακτηριστική λοιπόν σχέση αγάπης και μίσους μεταξύ γιου και πατέρα που κάνει τον Αμίρ να σκεφτεί κάποια στιγμή “... να ανοίξω τις φλέβες μου για να χύσω το καταραμένο του αίμα από το σώμα μου.”
Ενώ λοιπόν όλα κυλούν σχεδόν ειδυλλιακά, η πολιτική κατάσταση στη χώρα αλλάζει από γτο κακο στο χειρότερο: μοναρχία, πραξικοπήματα, εισβολή των Ρώσων, ιερός πόλεμος, Ταλιμπάν.

Ο Khaled Hoseini καταφέρει από το πρώτο του βιβλίο (που κυκλοφόρησε το 2003) να γράψει ένα συγκλονιστικό αριστούργημα με θέμα τη φιλία, την οικογένεια και την πραγματική γενναιότητα.
Δεν πρόκειται απλώς για μια ιστορία που θα σας καθηλώσει μέχρι την τελευταία της γραμμή, αλλά και για μια λογοτεχνική γλώσσα ξεχωριστής ποιότητας.
Η κριτικός Diane Sawyer κατάφερε να κριτικάρει σωστά το βιβλίο με λακωνικό τρόπο:
“Ένα εκπληκτικό, δυνατό βιβλίο.”

Το μυθιστόρημα γράφτηκε κατευθείαν στα αγγλικά, μιας και ο συγγραφέας ζει από το 1980 μόνιμα στις ΗΠΑ, όπου η οικογένειά του α ναγκάστηκε να ξενιτευτεί για να γλιτώσει από τις αγριότητες που διαπράττονταν στην πατρίδα του.

Khaled Hosseini (2007). The Kite Runner. New York: Riverhead Books
[a division of Penguin Books USA]
ISBN 978-1-59448-301-1

Σάββατο 15 Αυγούστου 2009

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου



Ένας ακόμη τόμος της σειράς “εκπαιδευτικά βιβλία για το γυμνάσιο” από την Ελληνοεκδοτική που (όπως κατά λέξη μας λέει ο Βαλεριανός στον πρόλογο) στοχεύει με “τρόπο απλό και μεθοδικό να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν και να προσπεράσουν τις μαθησιακές δυσκολίες αλλά ταυτόχρονα να αγαπήσουν την ιστορία ως μάθημα που δημιουργεί σκεπτόμενους ανθρώπους”.

Το σχολικό αυτό βοήθημα χωρίζεται σε 65 ενότητες (όσες κι αυτές του επίσημου σχολικού εγχειριδίου του ΟΕΔΒ).
Κάθε ενότητα αποτελείται από:
α) μονοσέλιδο χρονολογικό πίνακα της ιστορικής περιόδου που καλύπτει η ενότητα, που μπορεί να φανεί χρήσιμος σε όσους θέλουν με μια ματιά να σχηματίσουν μια χρονολογική εικόνα της εποχής
β) χρήσιμες επιπρόσθετες πληροφορίες πάνω στα σημαντικότερα γεγονότα της περιόδου
γ) κύρια σημεία που μας ξαναθυμίζουν τα θέματα του προαναφερθέντος χρονολογικού πίνακα
δ) νοηματική αναδιήγηση, όπου με απλά λόγια γίνεται μια αφήγηση των γεγονότων της περιόδου σε σύντομες παραγράφους, καθεμία από τις οποίες επισημαίνεται με σκιασμένο παραλληλόγραμμο που περιέχει τον τίτλο της παραγράφου. Αυτοί οι τίτλοι είναι πολύ χρήσιμοι όταν γίνεται επανάληψη γιατί με μια ματιά μα θυμίζουν τα κύρια σημεία της ενότητας. Καλή ιδέα επίσης είναι το χρωμάτισμα των κύριων λέξεων μέσα σε κάθε παράγραφο με ροζ χρώμα. Π. χ. στην 60η ενότητα “Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση”, οι επισημασμένες ροζ λέξεις είναι: Καραμανλής, ΕΟΚ, συνθήκη προσχώρησης, 28 Μαΐου 1979, 1 ιανουαρίου 1981, ΠΑΣΟΚ, κυβέρνηση Παπανδρέου, ΜΟΠ, πακέτο Ντελόρ, συνθήκη Μάαστριχτ, ΚΠΣ, ένταξη στην ΟΝΕ, 1 Ιανουαρίου 2001, 1 Ιανουαρίου 2002, υιοθέτηση του ευρώ, 2004 ένταξη της Κύπρου.
ε) απαντήσεις των ερωτήσεων του σχολικού εγχειριδίου
στ) σχολιασμός των γραπτών πηγών του σχολικού εγχειριδίου
ζ) απαντήσεις των ασκήσεων- δραστηριοτήτων του σχολικού εγχειριδίου
η) ερωτήσεις εμπέδωσης και αυτοαξιολόγησης που ΔΕΝ περιέχονται στο του σχολικό εγχειρίδιο
θ) επαναληπτικά διαγωνίσματα στο τέλος κάθε κεφαλαίου (κάθε 5-6 δηλαδή ενότητες) που ΔΕΝ περιέχονται στο του σχολικό εγχειρίδιο
ι) τράπεζα θεμάτων που μπορεί να πέσουν σε κάποιο από τα προβλεπόμενα διαγωνίσματα τριμήνων ή στις τελικές ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις που ΔΕΝ περιέχονται στο του σχολικό εγχειρίδιο
Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν οι απαντήσεις όλων των επιπλέον ερωτήσεων.

Ποιοι μπορεί όμως να είναι οι πιθανοί αγοραστές αυτού του βιβλίου;
Φαντάζομαι καθηγητές που διδάσκουν το μάθημα στα γυμνάσια και θα ήθελαν ένα βοήθημα όταν προετοιμάζονται για τη διδασκαλία τους, όταν βγάζουν τα θέματα εξετάσεων ή ακόμη και για να ελέγχουν αν αντιγράφουν οι μαθητές τους όταν εξετάζονται τις ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου.
Ο κύριος όγκος όμως των αγοραστών πρέπει να είναι οι μαθητές, ή μάλλον οι γονείς τους, που νομίζουν πως με τέτοια βοηθήματα πράγματι κάνουν τη ζωή των παιδιών τους ευκολότερη. Λίγο το άγχος των βαθμοθήρων προπαντός μαθητών, λίγο η αγωνία των γονέων που δεν είναι σίγουροι αν βοηθούν αρκετά τα τέκνα τους, να οι λόγοι που καθιστούν τέτοια βιβλία πραγματικά χρυσωρυχεία για τους εκδοτικούς οίκους που ειδικεύονται στα εκπαιδευτικά βιβλία.
Πώς άραγε χρησιμοποιούν οι μαθητές ένα τέτοιο βιβλίο;
Φοβάμαι πως το ανοίγουν μονάχα (ή κυρίως) για να αντιγράψουν τις λύσεις των ασκήσεων του βιβλίου.
Οπότε ακυρώνεται ο ρόλος αυτών των ασκήσεων διότι οι μαθητές δεν σκέφτονται ουσιαστικά τίποτε. Ούτε καν διαβάζουν το σχετικό κείμενο του σχολικού εγχειριδίου.
Αμφιβάλλω επίσης πολύ το κατά πόσον οι μαθητές ασχολούνται καθόλου με τα επαναληπτικά διαγωνίσματα ή την τράπεζα θεμάτων.
'Ετσι, δυστυχώς, οι στόχοι που ετέθησαν στον πρόλογο του βοηθήματος
α) να δημιουργήσει σκεπτόμενους μαθητές &
β) να αγαπήσουν οι μαθητές την ιστορία
παραμένουν φρούδες ελπίδες...
Ιδίως ο πολυπόθυτος στόχος “να αγαπήσουν οι μαθητές την ιστορία” χρειάζεται πολύ δουλειά κυρίως από το διδάσκοντα, και μόνον υπό την προϋπόθεση πως θα χρησιμοποιούσε πιο δημιουργικά και πρωτότυπα τόσο το σχολικό εγχειρίδιο όσο και το βοήθημα.
Τι θέλω να πω με τούτη την τελευταία παρατήρηση;
Εξηγούμαι.
Δε νομίζω πως παρόμοια βοηθήματα είναι άχρηστα. Είτε όταν απλώς υποβοηθούν το σχολικό εγχειρίδιο, είτε όταν το ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις.
Αναγνωρίζω επίσης τον κόπο των συναδέλφων εκπαιδευτικών που τα συνέγραψαν. Πολλών οι προθέσεις τους είναι αγνές και ξεκινούν ειλικρινά από την αγάπη τους για την ιστορία ως διδακτικό αντικείμενο.
Την τελευταία λέξη όμως (ιδίως για τους μικρότερους και πιο άπειρους μαθητές του γυμνασίου) έχουν οι μαχόμενοι εκπαιδευτικοί μέσα στην τάξη που θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσουν καταλλήλως.
Γιατί από μόνα τους ΔΕΝ ειναι σχεδιασμένα για κατά μόνας μελέτη.

Χριστίνα Μαυροκέφαλου, Π. Μαυροκέφαλος & Δ. Βαλεριανός (2008). Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου. Αθήνα: Ελληνοεκδοτική
ISBN 978-960-8323-10-0

Τετάρτη 12 Αυγούστου 2009

Η γυφτοπούλα




Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, το σύντομο σημείωμα γράφει “... στο μυθιστόρημα παρακολουθούμε την αγωνία του Ελληνισμού λίγο πριν την άλωση της Πόλης.”
Όντως το μυθιστόρημα χαρακτηρίσηκε ως “ιστορικό” λόγω του ότι σ΄αυτό παρουσιάζονται διάφορα ξακουστά ιστορικά πρόσωπα του 15ου αιώνα: ο Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων, ο Σχολάριος, ο καρδινάλιος Βησσαρίων.
Ανήκει όμως αλήθεια σ΄αυτό το λογοτεχνικό είδος;
Η εντύπωσή μου, ως απλού αναγνώστη, είναι πως, αντιθέτως, πρόκειται για μια ρομαντική ιστορία αγάπης, με κύρια πρόσωπα τη “γυφτοπούλα” Αϊμά και τον υποτιθέμενο αδελφό της το Μάχτο. Το διαβάζουμε με αγωνία περιμένοντας να μάθουμε επιτέλους ποια στ΄αλήθεια είναι αυτή η δυστυχισμένη κοπέλα, την οποία πρωτοσυναντήσαμε στην αρχή του μυθιστορήματος μικρά παιδίσκη να τη ρίχνει στον καταρράχτη ο ίδιος της ο πατέρας, κι αργότερα διαισθανόμαστε πως είναι η τρυφερά νέα που περιποιείται τον κήπο στο σπίτι του άξεστου γύφτου-σιδερά.
Απαγάγεται και δεύτερη φορά, για να καταλήξει στο σπήλαιο άντρο του Πλήθωνα, του “αγγείου αυτού του σατανά” που προσπαθεί να επαναφέρει την ειδωλολατρεία ως νέος Ιουλιανός.
Αν προσέξουμε πάντως το “Κεφάλαιον ιδιόγραφον”, το μυθιστόρημα μάλλον πρέπει να το δούμε σαν κάποιο συναξάρι, αναδιήγηση παλιού ξεχασμένου λαϊκού μύθου με κεντρική ηρωίδα την Αϊμά, “πλάσμα που δεν είναι γεννημένο από γονείς κατά σάρκαν”, για την οποία τόσα και τόσα εικάζονται, αλλά ελάχιστα ξεκαθαρίζονται με βεβαιότητα. Κάποια στιγμή κοντοσεκόμαστε κι αναρωτιόμαστε κι εμείς μήπως είναι απλώς αποκύημα της φαντασίας.
Επίτηδες εξ άλλου ο Παπαδιαμάντης δε δίνει οριστική λύση στο μυστικό της κααγωγής της, παρά μονάχα τελειώνει την αφήγησή του με τον άδικο χαμό της στα συντρίμια που προκαλεί κάποιος σεισμός.
Και ο γρίφος παραμένει άλυτος.
“Το αρτιώτερο μυθιστόρημα” του κοσμοκαλόγερου;
Ούτε κατά διάνοιαν.
Αδικαιολόγητα σχοινοτενές, μοιάζει με συρραφή μικρότερων ιστοριών, που θα μπορούσαν από μόνες τους να αποτελέσουν αυτοτελή διηγήματα.
Σκεφτείτε π. χ. την ιστορία με την Εφταλουτρού που κατηγορεί την Αϊμά για κλέφτρα. Η τη συνάντηση Πλήθωνος – Σχολάριου, ή ακόμη τις σκηνές στο καθολικό μοναστήρι όπου είναι φυλακισμένη η Αϊμά. Η κάθε μοναχή (η Βεάτη, η Σιξτίνα) θα μπορούσαν να δώσουν υλικό για ξεχωριστές αφηγήσεις.
Επίσης κουραστικοί και οι πολυσέλιδοι διάλογοι, ιδίως των πιο λαϊκών δευτερευόντων χαρακτήρων του έργου. Λες και επίτηδες γράφτηκαν για να βγουν περισσότερες συνέχιες, κατά την αρχική έκδοση του μυθιστορήματος στην εφημερίδα “Aκρόπολη” του Bλάση Γαβριηλίδη (21.4-11.10.1884).

Η κύρια όμως πλοκή του έργου (από πού κρατάει η σκούφια της Αϊμάς, ποια είναι η σχέση της με τον Πλήθωνα και αν τελικά θα βρει ανταπόκριση ο κρυφός πόθος του Μάχτου) παραμένει ενδιαφέρουσα.
Μαζί βέβαια με την ιδιάζουσα γλώσσα του μεγάλου Σκιαθίτη συγγραφέα, το καυστικό του χιούμορ, και τη δεξιοτεχνία του στην αφήγηση, η “Γυφτοπούλα” είναι ένα έργο που οπωσδήποτε αξίζει να διαβαστεί.
Αν και θα ήταν καλύτερο... σε περίπτωση που είχε γραφεί πιο περιεκτικά ως διήγημα.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (2009) Η γυφτοπούλα. Αθήνα: Εκδόσεις Πελεκάνος
εκτύπωση, βιβλοδεσία TAVASLI
ISBN 978-469-458-7
[ειδική έκδοση για την εφημερίδα “Το Βήμα” της 9/6/2009]

Δευτέρα 10 Αυγούστου 2009

Εισαγωγή στην ιστορία



Ένα βιβλίο για την ιστορία. Για τον τρόπο της κριτικής μελέτης της και της επιστημονικής συγγραφής της.
Δεν εξετάζει κάποια συγκεκριμένη περίοδο, γιατί το βιβλίο έχει για στόχο του τη μελέτη της ιστορίας ως επιστημονικού κλάδου.
Χωρίζεται σε τρεις ενότητες:
1)Εισαγωγή στην ιστορία, όπου ο συγγραφέας μας αναλύει διεξοδικά τον ορισμό της ιστορίας
2)Πρωτογενείς πηγές, όπου μαθαίνουμε για τα διάφορα είδη των ιστορικών πηγών και τον τρόπο αξιολόγησή τους
3)Η συγγραφή της ιστορίας, για να καταλάβουμε τι σημαίνει αφήγηση, ανάλυση & περιγραφή, και αφού επιλέξουμε το είδος της ιστορικής γραφής που μας ταιριάζει να αποτολμήσουμε να γράψουμε οι ίδιοι, ακολουθώντας τους λεπτομερείς κανόνες και συμβουλές που αναλύει ο συγγραφέας.

Το βιβλίο είναι διδακτικό εγχειρίδιο του Ανοικτού Πανεπιστημίου της Αγγλίας, και είναι γραμμένο με τρόπο που να “διδάσκει” από μόνο του. Περιέχει αρκετές ασκήσεις και παραδείγματα (με τις λύσεις τους) που θα σας βοηθήσουν να εμπεδώσετε την ύλη αυτοδιδασκόμενοι.
Ένα πραγματικά χρήσιμο βιβλίο για όποιον θέλει να ξεπεράσει το στάδιο της επιφανειακής ανάγνωσης της ιστορίας, και ίσως σε δεύτερο βήμα να δοκιμάσει να συγγράψει κάποιο ιστορικό δοκίμιο.

Arthur Marwick (1985). Εισαγωγή στη ιστορία. Αθήνα: Π. Κουτσουμπός
μετάφραση Κρίστη Τρίγκου
[μια έκδοση του Open University]

Πέμπτη 30 Ιουλίου 2009

Μωρό μου



Τελικά το ΒΗΜΑ φρόντισε να περάσω και τις φετινές διακοπές παρέα με τις ιστορίες του Γιάννη Μαρή.
Το σημερινό μύθιστόρημα δεν είναι αστυνομικό.
Είναι μια ιστορία ερωτική, ή μάλλον ρομαντική, όπου η μεσήλικας καλοπερασάκιας Αλέξης Δεπάστας, αυτός ο αμετανόητος καζανόβας της Αθήνας της δεκαετίας του 1960, πέφτει στα δίχτυα... μιας μικρούλας μόλις 18 χρονών, που επιπλέον είναι η κόρη του παιδικού του φίλου. Αν πρέπει να κάνει το χατήρι του φίλου του θα πρέπει να παίξει το ρόλο του κηδεμόνας της φοιτητριούλας και όχι να τη σαγηνεύσει.
Έτσι λοιπόν τα πράγματα μπερδεύονται. Κυρίως όταν ανάμεσά του μπλέκεται η καλύτερη φίλη του Δεπάστα...
Ο Γιάννης Μαρής στο αγαπημένο του θέμα:
τη μεγαλοαστική κοινωνία της εποχής και τα χούγια της!

Τρίτη 28 Ιουλίου 2009

Dark places




Περίμενα πώς και πώς το δεύτερο μυθιστόρημα της Gillian Flynn.
Όταν έμαθα πως κυκλοφόρησε το "Σκοτεινά μέρη" στις ΗΠΑ, άρχισα να ψάχνω στο ξενόγλωσσα βιβλιοπωλεία του κέντρου της Αθήνας για την πρώτη έκδοση.
Όταν είδα τη βρετανική έκδοση του βιβλίου με σκληρό ντύμα και εξώφυλλο δεν μπορούσα να περιμένω άλλο. Το αγόρασα χωρίς δεύτερη σκέψη. Θα προτιμούσα βέβαια την αρχική αμερικάνικη έκδοση της Crown Publishing Company, με την πιο πετυχημένη εικόνα στο εξώφυλλο (αυτή που έβαλαν και στην ελληνική μετάφραση του βιβλίου από το Μεταίχμιο), αλλά φευ, η ανυπομονησία μου δε με άφησε να ψάξω κι άλλο.

Τι να πει κανείς για ένα βιβλιο για το οποίο ο μεγάλος Stephen King γράφει πως "η συγγραφέας του είναι μια κοφτερή, πικρή και ακαταμάχητη παραμυθού με ιδιαίτερο ταλέντο για το μακάβριο";
Λοιπόν, ίσως μπορούν να ειπωθούν πολλά.
Το δεύτερο μυθιστόρημα της Gillian Flynn είναι το ίδιο καλό με το πρώτο της.
Δύσκολο; Όσο και να πετύχεις να φτάσεις σε τέτοιο ψηλό επίπεδο γραφής ήδη από το ξεκίνημά σου. Η σγγραφέας λοιπόν τα κεταφέρνει και τα δύο.
Ένα θρίλερ που σε αναγκάζει να τρως τα νύχια σου διαβάζοντας όσο μπορείς γρηγορότερα μέχρι να λύσεις το γρίφο της δολοφονίας μιας ολόκληρης οικογένειας;
Όχι μόνον.
Είναι κι αυτό κυρίως ένα κοινωνικό βιβλίο με θέμα την οικογένεια, τη φτώχεια της αγροτικής ζωής στις κεντρικές πολιτείες της Αμερικής, τις ακατανόητες, ανεξήγητες παράνοιες των εφήβων, τα ένοχα μυστικά που σέρνουμε μέσα μας.
Μερικοί θα το διαβάσουν απλά σαν ένα εξαιρετικά καλογραμμένο αστυνομικό, άλλοι θα τρελαθούν από το φόβο τους διαβάζοντας για τον άρρωστο κόσμο των σατανιστών, και ίσως κάποιοι μισογύνηδες θα χαμογελούν με χαιρεκακία... ανακαλύπτοντας πως για όλα τα κακά φταίνε οι γυναίκες!

Το γεγονός πάντως παραμένει αδιαμφισβήτητο.
Η Gillian Flynn διαθέτει μια ξεχωριστή πένα που την έφερε ήδη στο πάνθεον των σημαντικών Αμερικανών συγγραφέων του 21ου αιώνα.



Το βιβλίο έχει και ιστότοπο στο Facebook.

Gillian Flynn (2009) Dark places. London: Orion Publishing Group
[An Hachette UK Company]
ISBN 978-0-297-85157-8
τιμή στην Αγγλία 12.00 λίρες
τιμή στην Ελλάδα 15.25 ευρώ

Τρίτη 14 Ιουλίου 2009

HERE COMES EVERYBODY



Ένα εκπληκτικά ενδιαφέρον βιβλίο με θέμα την επανάσταση που έφεραν οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών δίνοντας τη δυνατότητα επικοινωνίας σε όλους με τα θαυμάσια νέα εργαλεία που προσφέρουν.
Όλα όσα θα θέλατα να μάθετε για το τι συμβαίνει γύρω μας στη "μεταδιευθυντική" κοινωνία που ζούμε.
Γιατί πετυχαίνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Τι μέλλον έχει το ηλεκτρονικό βιβλίο;
Τι τρέμουν τα διάφορα ολοκληρωτικά καθεστώτα;
Τι σημαίνει σήμερα το να είναι κάποιος "φημισμένος";
Πώς πετυχαίνει το Linux και η Wikipedia ενώ το μέλλον τους εξαρτάται μόνον από τη συμβολή εθελοντών που δεν πληρώνονται;
Μερικά από τα ερωτήματα που αναλύει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ν. Υόρκης (NYU) που διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Διαδραστικών Τηλεπικοινωνιών (ITP).
Ένα βιβλίο που θα συναρπάσει όσους ενδιαφέρονται για το διαδίκτυο κα τις επιπτώσεις του στην κοινωνία.


Clay Shirky (2009) Here comes everybody. The power of organizing without organizations.
New York: Penguin Books


Μπορείτε επίσης να δείτε τον ίδιο το συγγραφέα σε ομιλία του σχετικά με το βιβλίο
σε ειδική εκδήλωση στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ το Φεβρουάριο του 2008
http://www.youtube.com/watch?v=A_0FgRKsqqU

Κυριακή 12 Ιουλίου 2009

ΔΕΛΦΟΙ



Ένας σύντομος τουριστικός οδηγός για τον ομφαλό της γης από το μεγάλο Έλληνα αρχαιολόγο Μανόλη Ανδρόνικο, που είναι γνωστός κυρίως από το ανασκαφικό του έργο στην Βεργίνα, όπου ανέσκαψε το σημαντικότατο νεκροταφείο τύμβων των γεωμετρικών χρόνων.
Το βιβλιαράκι περιέχει την ιστορία των Δελφών, ξενάγηση στα ιερά και το παραπλήσιο μουσείο, ενώ περιέχει και 68 σελίδες με ωραιοτατες έγχρωμες φωτογραφίες και λεπτομερείς χάρτες του αρχαιολογικού χώρου.


Μανόλης Ανδρόνικος (2009) Δελφοί. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών
εκτύπωση - βιβλιοδεσία Arvato Print / Bertelsmann
ένθετο στα Νέα [Σάββατο 11 Ιουλίου 2009]
τιμή 2 ευρώ

Σάββατο 11 Ιουλίου 2009

Persepolis 2.0 Iran's post-election uprising



Την Παρασκευή 12 Ιουνίου 2009 διεξήχθησαν εκλογές στο Ιράν με συμμετοχή σαράντα περίπου εκατομμυρίων ψηφοφόρων με κύριους αντίπαλους τη μαριονέτα των υπερσυντηρητικών μουλάδων, τον Αχμαντινετζάντ, και τον πρώην πρωθυπουργό του Χομεϊνί, αλλά νυν διαλλακτικό, τον Μουσάβι.
Σε μια ημέρα ανακοινώθηκαν εσπευσμένα τα αποτελέσματα. Ο εκλεκτός του καθεστώτος πήρε το 62% των ψήφων. Νίκησε τον αντίπαλό του ακόμη και στην εκλογική περιφέρεια της ίδιας της γενέτειράς του!
Η κοροϊδία ήταν τόσο καταφανής που παρά το ότι την Κυριακή 14 Ιουνίου άρχισαν ήδη συλλήψεις πολιτικών της αντιπολίτευσης ο λαός δεν πτοήθηκε από την τρομοκρατία και κατέβηκε σε μαζικές διαδηλώσεις με πολλούς νεκρούς και τραυματίες.
Παρά την τρομοκρατία του ολοκληρωτικού θεοκρατικού καθεστώτος, οι αντίσταση της ιρανικής νεολαίας συνεχίζεται ακόμη...

Με θέμα αυτά τα τρομακτικά γεγονότα κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες στο διαδίκτυο
το εικονογραφημένο προπαγανδιστικό διήγημα
Persepolis 2.0.
Βασίζεται στα δύο εικονογραφημένα μυθιστορήματα της Marjane Satrapi που κυκλοφόρησαν πριν λίγα χρόνια επίσης με θέμα το καθεστώς του Ιράν μετά την επανάσταση του 1979.



Persepolis 2.0. Iran's post-election uprising: hopes and fears revealed.
Edited by Payman & Sina.
Based on the original fraphic novel of Marjane Satrapi.
Δωρεάν σε μορφή pdf στο διαδίκτυο το 2009
http://www.spreadpersepolis.com/wp-content/uploads/2009/06/Persepolis_2.0.pdf

Παρασκευή 10 Ιουλίου 2009

Έκδοση τσέπης της Novum Testamentum Graece



Για όσους θέλουν να έχουν στο προσκεφαλό τους μια αξιόπιστη έκδοση της Καινής Διαθήκης,
τι καλύτερο βέβαια από μια έκδοση τσέπης σε επιμέλειια των Nestle (πατέρα και υιού).
Εδώ όμως πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλιαράκι, η αξία του οποίου εκτιμάται φυσικά μόνον από βιβλιόφιλους, διότι η τιμή του ήταν μόνον πέντε ευρώ!
Το αγόρασα τον περασμένο μήνα στο παζάρι εκπτώσεων του βιβλιοπωλείου της Φωλιάς του Βιβλίου στην Πανεπιστημίου, το ποίο φαίνεται πως κλείνει μετά από παρουσία δεκαετιών στο χώρο κυρίως του ξενόγλωσσου βιβλίου.
Πρόκειται για ένα μεταχειρισμένο και αρκετά ταλαιπωρημένο βιβλίο, με ετοιμόρροπο δέσιμο, μερικές αφαιρεθείσες σελίδες (άραγε με το όνομα του πρώτου κατόχου τους;), κάποιες υπογραμμίσεις και ερωτηματικά για "αμφιλεγόμενα" εδάφια, και μερικές τσακισμένες σελίδες.
Το κείμενο πάντως είναι πλήρες και αρκετά ευανάγνωστο, παρά το μικρό μέγεθος του βιβλίου.
Άλλο συγκλονιστικό είναι ότι πρόκειται για την δέκατη έβδομη έκδοση της Καινής Διαθήκης που κυκλοφόρησε το τρομερό έτος 1941!
Δεν είναι περίεργο πως μέσα στον ορυμαγδό του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου υπήρχαν ερευνητές που ασχολούνταν με κριτική έκδοση της Καινής Διαθήκης;

Μια τόσο βολική έκδοση με έβαλε στον πειρασμό να ξαναδιαβάσω την "διήγησιν περὶ τῶν πεπληροφορημένων ἐν ἡμῖν πραγμάτων, καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν οἱ ἀπ' ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ λόγου".

Novum Testamentum Greace cum apparatu critico. Curavit D. Eberhard Nestle. Novis curis elaboravit D. Erwin Nestle.
Editio septima decima. 1941
Stuttgart: Privilegierte Wuerttembergische Bibelanstalt.
[Taschenausgabe des Griechischen Neuen Testamentes]



REFERENCES
1. Tο πολυτονικό κείμενο του κατά Λουκάν ευαγγελίου στη βικιθήκη
2. Ηλεκτρονική έκδοση με κριτικό υπόμνημα στη
Prototyp des Projekts Transcript

Δευτέρα 6 Ιουλίου 2009

The face of the Τhird Reich



Στο βιβλίο αυτό ο Joachim Fesτ μας δείχνει το πραγματικό πρόσωπο του ναζιστικού καθεστώτος μέσα από τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών του.
Πρώτα απ΄όλα βέβαια του "αρχιερέα" του εθνικοσοσιαλισμού Αδόλφου Χίτλερ, τον οποίο παρακολουθεί "καθώς βαδίζει την οδό του πεπρωμένου με τη βεβαιότητα ενός υπνοβάτη" από το φτωχικό ξενώνα στην πατρίδα του την Αυστρία μέχρι την μεγαλοπρεπή καγκελαρία του Ράιχ, ή μάλλον στον τάφο του υπόγειου μπούνκερ όπου αυτοκτόνησε.
Ακολουθούν όλα τα σημαντικά στελέχη του κόμματος: Γκέρινγκ, Γκέμπελς, Χάιντριχ, Χίμλερ, Μπόρμαν, Ρεμ, Ρόζενμπεργκ, Ρίμπεντροπ, Χες, Φρανκ.
Πολύ πικρά τα κεφάλαια "Στρατηγός φον Χ", "καθηγητής Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος" και "ο Άλμπερτ Σπέερ και η ανηθικότητα των τεχνολόγων" όπου αναλύει το ρόλο
της γερμανικής ιντελεγκέντσιας: στρατηγών, διανουμένων και επιστημόνων στην επικράτηση του αιματοβαμένου αυτού κινήματος.

Ο Γερμανός ιστορικός απαντά στο ερώτημα του πώς η πολιτισμένη Γερμανία έπεσε θύμα ενός απόλυτα ολοκληρωτικού καθεστώτος, κοιτώντας κατάματα τα ιστορικά γεγονότα, χωρίς ωραιοποιήσεις καταστάσεων, ενώ ταυτόχρονα μας βάζει σε σκέψεις για το πόσο επίκαιρος είναι πάντοτε ο κίνδυνος του φανατισμού και των λαϊκίστικων απλοποιήσεων, ιδίως όταν είναι περιτυλιγμένες στα γυαλιστερά χρυσόχαρτα της πατριδοκαπηλίας και των σωτήρων αρχηγών που θα μας βγάλουν από τους δύσκολους καιρούς.

Σάββατο 20 Ιουνίου 2009

Ακρόπολη. Ο ιερός βράχος.



Ένα συλλεκτικό λεύκωμα σήμερα μαζί με τη σαββατιάτικη "Ελευθεροτυπία".
Η Ακρόπολη όπως δεν την έχετε ξαναδεί σε φωτογραφικό λεύκωμα.
Φορώντας τα ειδικά γυαλιά βλέπουμε τις στερεοσκοπικές εικόνες να ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας.
Το άλμπουμ περιλαμβάνει φωτογραφίες από την περιοχή γύρω από την Ακρόπολη (θέατρο Διονύσου, Ηρώδειο), όσο και από τα Προπύλαια, τον Παρθενώνα και το Ερέχθειο.

Υπάρχουν λίγες ατέλειες στην εκτύπωση αλλά το συνολικό αποτέλεσμα είναι αρκετά καλό.
Δυστυχώς μερικές φωτογραφίες του μνημείου "χαλάνε" από την παρουσία των επισκεπτών,
ή τα διάφορα μηχανήματα της συντήρησης που αναγκαστικά υπάρχουν εκεί.
(Δείτε π.χ. πώς "χάνει" για τους λόγους αυτούς η ωραιότατη άποψη της Ακρόπολης στις σ. 124-125.)
Μου άρεσε ιδαίτερα η φωτογράφηση του Ερέχθειου.


Κώστας Κρικέλης (2009). Ακρόπολη. Ιερός Βράχος. 90 τρισδιάστατες φωτογραφίες.
Φωτογραφίες Κώστας Κρικέλης 7 Κίκα Παρδάκη.
Στερεοσκοπική παραγωγή Κίκα Παρδάκη.
Ειδική έκδοση για τη Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία της 20/6/2009.

Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

Η σιωπή των βιβλίων



Στο σύντομο αυτό δοκίμιο ο Γαλλο-αυστριακο-αμερικανο-εβραίος στοχαστής φιλόσοφος και κριτικός λογοτεχνίας Francis George Steiner
και προφανής λάτρης των βιβλίων ασχολείται με τον προσωπικό του ίσως τρόμο: τον κίνδυνο της εξαφάνισης των ευάλωτων βιβλίων.
Ένα ιδιαίτερα δύσκολο κείμενο με πάμπολλες παραπομπές σε έργα που δυστυχώς η ελληνική τουλάχιστον έκδοση δεν μας προσφέρει αφού λείπει εντελώς η βιβλιογραφία.
Προσέξτε το μεστό κείμενο των σελίδων 22-23 σχετικά με την ιδιαιτερότητα των συνοπτικών ευαγγελίων:
“η ιδιοφυία τους τους προέρχεται προφανώς από την ακραία ένταση ανάμεσα σε ένα είδος θεμελιώδους προφορικότητας και μιας αποκρυπτογραφικής γραφής. Η ουσία του προκλητικού φορτίου τους έγκειται στη σχεδόν στενογραφική μετάδοση του προφορικού λόγου, μέσω μιας αφηγηματικής γραφής, υπαγορευμένης βιαστικά, υπό το φως των εσχατολογικών προοπτικών της επερχόμενης Αποκάλυψης...”
Το δοκίμιο χωρίζεται στα εξή μέρη:

Δάσκαλοι και μαθητές: πραγματικές παρουσίες. (σ. 9-23)
με κύριο θέμα την αντίθεση προφορικότητας και γραπτού λόγου.
Από τη μία μεριά το γραπτό κείμενο με το καταπιεστικό του κύρος να δεσπόζει κυρίως πάνω στους χειραγωγημένους αναλφάβητους και από την άλλη η πληρότητα του προφορικού λόγου που επιτρέπει την ελευθερία της αμφισβήτησης, του αντίλογου της διόρθωσης, πάνω απ΄όλα όμως της ουσιαστικής προφορικής συνομιλίας σε ισότιμη βάση.
Πόσες παρανοήσεις δεν κρύβονται άραγε σε τούτες τις γραμμές.
Ποιοι έχουν τα ηνία του κύρους άραγε;
Γιατί μεγάλοι δάσκαλοι όπως ο Αθηναίος Σωκράτης και ο Ιησούς ο Ναζαραίος κατέφυγαν αποκλειστικά στον προφορικό λόγο χωρίς ποτέ να γράψουν ούτε καν να υπαγορεύσουν ούτε μια γραμμή;
Τα βιβλία εξουδετερώνουν άραγε την έμφυτη ικανότητα του ανθρώπου να αποστηθίζει όπως φοβάται ο Πλάτωνας στο “Φαίδρο” του;

Ο χρυσός αιώνας του βιβλίου. (σ. 23-33)
Τονίζεται η ώθηση στην γραφική οπτικοποίηση που δόθηκε κατ΄ αρχάς με το Απόστολο Παύλο, αλλά κυρίως με την πιο βιομηχανική παραγωγή βιβλίων που έκανε δυνατή η εφεύρεση του Γουτεμβέργιου, εν αγαστή συμπνοία με τις απαιτήσεις του γερμανικού προτεσταντισμού για διάδοση της Βίβλου στο ευρύτερο κοινό, πέρα από τους ελάχιστους μέχρι τότε καθολικούς θεολόγους
που κρατούσαν την ερμηνεία του θείου λόγου αποκλειστικά μέσα στην κλίκα τους.

Τα δύο αντίπαλα ρεύματα. (σ. 33 – 42)
Το ρεύμα αμφισβήτησης του βιβλίου φτάνει στο απόγειό του με τους ακραίους αριστερούς επαναστάτες του εικοστού αιώνα, περίεργους συμμάχους των συντηρητικών θρησκόληπτων όπως ο Τολστόι που αναζητούσαν κάποια ιδανικά “έντιμα πνεύματα”, για τα οποία ακόμη και μια απλοποιημένη σύνοψη των ευαγγελίων θα ήταν υπέραρκετή.

Νέες απειλές. (σ. 42-51)
Η επέλαση της οργανωμένης λογοκρισίας, οι κίνδυνοι από τις αυτόματες μεταφράσεις, την ψηφιοποίηση και η επίπτωση της ανάγνωσης μέσα από την οθόνη του υπολογιστή.

Το σκάνδαλο του βιβλίου. (σ. 52-60)
Στο τελευταίο τούτο μέρος ο Steiner βάζει τα πιο δύσκολα ερωτήματα που μαζί μ΄ αυτόν βασανίζουν κάθε “βαθύ γνώστη” - αληθινό αναγνώστη:
το ακατανόητο σκάνδαλο διανοουμένων όπως οι
Louis-Ferdinand Céline, Ezra Pound και Martin Heidegger
με τις αποτρόπαιες πολιτικές τους απόψεις σχετικά με το ναζισμό, ή δηλώσεις όπως του Jean-Paul Sartre to 1945 πως
“κάθε αντικομμουνιστής είναι ένα σκυλί”!
ή το πιο αθώο κλείσιμο στο γυάλινο πύργο που προσφέρει η μυθοπλασία.



George Steiner (2008). Η σιωπή των βιβλίων. Επίμετρο Michel Crepu, μετάφραση Σοφία Διονυσοπούλου. Αθήνα: Ολκός
ISBN 978-960-8154-59-9


τίτλος πρωτοτύπου:
Le silence des Livres. Ce vice encore impuni. 2006 Arlea

Όσοι ιδίως είστε εκπαιδευτικοί αξίζει να δείτε τη συνέντευξη του Steiner
http://www.youtube.com/watch?v=7bEeAiVnGbM
όπου σε μια μακροσκελή εξολομολόγησή του
μας εξηγεί την επίδραση των γονιών του,
αλλά κυριως των δασκάλων του τόσο στο λύκειο όσο και στα διάφορα διάσημα πανεπιστήμια όπου είχε την τύχη (ή την ατυχία - Harvard!!!) να φοιτήσει,
στην πνευματική του συγκρότηση.

Σάββατο 13 Ιουνίου 2009

Οι έμποροι των εθνών



Κουρσάροι, Ενετοί έμποροι, Έλληνες ναυτικοί των Κυκλάδων του 12ου αιώνα, μοναστήρια, αυλές ευγενών, κραιπάλες σε οργιαστικά τσιμπούσια, απ΄όλα έχει το μυθιστόρημα αυτό του μάγου της λογοτεχνίας μας.
Και κυρίως ανθρώπινα πάθη: ακολασία, λαγνία, φθόνος, πλεονεξία, φιλαργυρία, δίψα για ισχύ, και πάνω απ΄ όλα ερωτικά πάθη... κυρίως ανεκπλήρωτα.
O Κυκλαδίτης προύχοντας Ιωάννης Μούχρας σε μια από τις εφόδους του εναντίον των πειρατών που λυμαίνοναν τα χρόνια εκείνα τις ελληνικές θάλασσες σώζει τον Ενετό κόμητα Μάρκο Σανούτο. Τον φιλοξενεί μάλιστα στον πύργο του όπου εκεί συναντιέται με τη γυναίκα του την Αυγούστα. Η ανταπόδωση από μεριάς του Ενετού είναι να καλέσει το ζευγάρι σε δείπνο το βράδυ πριν να φύγει για την πατρίδα του... όπου μεθάει τον αφελή Ιωάννη και του κλέβει τη γυναίκα.
Η Αυγούστα αποβαίνει μοιραία για όλους. Καταστρέφει τη ζωή του Ιωάννη, ο οποίος αναλώνεται σε μια μακροχρόνια αναζήτηση της γυναίκας του και τον Ενετό κόμητα ο οποίος δολοφονείται από το πρωτοπαλήρακό του στον ίδιο το στοιχειωμένο πύργο που πρωτοσυνάντησε την Αυγούστα.
Η φοβερή πέτρα του σκανδάλου βρίσκει βέβαια κι αυτή το μαρτυρικό τέλος που τις αξίζει για τον έκλυτο βίο της. Η ειρωνΕία της τύχης την σπρώχνει πάνω στη ναυαρχίδα του Σανούτου όπου έχει πάει κρυφά για να τον συναντήσει, όπου καίγεται ζωντανή, μπροστά στα μάτια του απατημένου συζύγου της που την κοιτάζει από την ακτή αδύναμος να την βοηθήσει. Ο δε Σανούτος δεν ξέρει πως η πυρπόληση των πλοίων που σκηνοθέτησε ο ίδιος για οικονομικό του συμφέρον σκοτώνει τη γυναίκα που τόσα χρόνια αναζητούσε με ασίγαστο πόθο

Ο Παπαδιαμάντης γράφει ένα βιβλίο για ένα κοινό που “δεν τολμά ποτέ να ατενίσει εντός εαυτού, ως εις βαθύ και απύθμενον φρέαρ, προς ο ιλιγγιά η όρασις” [σ. 147]. Γράφει με ωμό ρεαλισμό σκιαγραφώντας πραγματικούς ανθρώπινους χαρακτήρες, χωρίς να ωραιοποιεί καταστάσεις γιατί η πένα του δε θέλει να παίξει τέτοιο ρόλο. Ελπίζει πως οι αναγνώστες του δεν προτιμούν “τους φαρμακείς τους παρασκευάζοντας υμιν προς σιτισμόν τας ιδίας υμών κακίας, τα ίδια υμών πάθη κεκοσμημένα” [σ. 148].



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Ενδιαφέρουσα ανάρτηση περί του μυθιστορήματος με έμφαση στο ερωτικό στοιχείο και τα πάθη του ίδιου του συγγραφέα στο μπλογκ “Η καλύβα ψηλά στο βουνό”
http://panosz.wordpress.com/2008/01/21/papadiamandis/

Το μυθιστόρημα γυρίστηκε σίριαλ “σε σκηνοθεσία Κ.ΦΕΡΡΗ το 1973.
Ήταν το πρώτο σήριαλ της ελληνικής τηλεόρασης, βασισμένο σε λογοτεχνικό έργο. Η τηλεοπτική αυτή σειρά γνώρισε τεράστια επιτυχία. “
http://www.infobeto.com/forum/showthread.php?p=477241

Πρώτη δημοσίευση του μυθιστορήματος το 1882 στην εφημερίδα "Μη χάνεσαι”
http://www.kyknos.com/author.asp?authid=00146



Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (2009). Οι έμποροι των εθνών. Αθήνα: Πελεκάνος
ISBN 978-960-469-490-7

ειδική έκδοση για ΤΟ ΒΗΜΑ 30/5/2009
(τιμή εφημερίδας μαζί με το ένθετο βιβλίο 2 ευρώ)