Παρασκευή 25 Ιουλίου 2008

Βάκχες



Με αφορμή την παράσταση των Βακχών από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία Τάσου Ράτζου που παρακολούθησα χτες στο θέατρο του Αττικού Άλσους ξαναδιάβασα τη μετάφραση της τραγωδίας από το Γιώργο Χειμωνά.
Είναι ένα κείμενο που αγαπώ ιδιαίτερα, εννοώ τόσο το πρωτότυπο όσο και τη συγκεκριμένη μετάφραση. Παρά τις ιδιότροπες προσθήκες (π.χ. μετά τον τελευταίο στίχο 1392), παραλείψεις (π.χ. στίχος 1276), παραφράσεις (π.χ. στίχοι 1236-7), κάποιες ουσιαστικά «αμετάφραστες» λέξεις (π.χ. στίχος 1367), ή ακόμη και το ενοχλητικό πια για μένα πολυτονικό, θα ήταν ανούσια μεμψιμοιρία να μην πω το προφανές. Η μετάφραση του πρόωρα αδικοχαμένου Χειμωνά είναι ένας πνευματικός άθλος. Για την εποχή της (Σεπτέμβρης 1989 που δουλεύτηκε η δεύτερη έκδοση), ο ψυχίατρος – συγγραφέας μας πρόσφερε μια μετάφραση που πραγματικά ζωντανεύει το αρχαίο κείμενο σε μια καλοδουλεμένη νεοελληνική, στο γνωστό προσωπικό του στιλ.

(Για την ιδεολογία του Χειμωνά όσον αφορά στη μετάφραση των αρχαίων τραγωδιών, διαβάστε στη μετάφραση της Ηλέκτρας που ολοκλήρωσε το 1983).



διαβάστε επίσης το αφιέρωμα στο Χειμωνά από το λογοτεχνικό περιοδικό της Ελευθεροτυπίας «Βιβλιοθήκη»
http://www.enet.gr/online/online_issues?pid=51&dt=16/06/2006&id=12692500

Τρίτη 22 Ιουλίου 2008

Παλιά, πολύ παλιά


Ένα βιβλίο ό,τι πρέπει για όσους τους αρέσουν οι αστυνομικές ιστορίες. Ο πασίγνωστος & συμπαθέστατος αστυνόμος Κώστας Χαρίτος πηγαίνει με τη γυναίκα του εκδρομή με γκρουπ στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί μπλέκεται στην εξιχνίαση ενός ακόμη αστυνομικού γρίφου. Μία υπερήλικη Πόντια μετατρέπεται στο τέλος της ζωής της σε σίριαλ κίλερ. Το θανατηφόρο όπλο της: οι νοστιμότατες πίτες της… που περιέχουν όμως παραθείο. Ο Χαρίτος συνεργάζεται με τον Τούρκο ομόλογό του Μουράτ Σαγλάμ της αστυνομίας της Πόλης για να μπορέσουν να σταματήσουν τη γηραιά δολοφόνο Μαρία Χάμπαινα. Η Μαρία ξεκαθαρίζει τους λογαριασμούς της με όσους την πίκραναν ή της συμπαραστάθηκαν κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας αλλά δυστυχισμένης ζωής της ανάλογα κερνώντας τους ή δηλητηριάζοντάς τους. Μέσα όμως από τη βιογραφία της μαθαίνουμε και την ιστορία της βασιλεύουσας, ή μάλλον της μειονότητας των Ρωμιών τον εικοστό αιώνα. Καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι, αντιλαμβανόμαστε πως δε φταίει μόνον η τουρκική πολιτική του ξεριζωμού της μειονότητας από την Πόλη, αλλά και πολλοί Ρωμιοί που επωφελούνται από το κλίμα τρομοκρατίας που ξεκίνησε με το νόμο του 1942 και ολοκληρώθηκε με τις απελάσεις του 1964.
Ο συγγραφέας, Πέτρος Μάρκαρης, φαίνεται πως με το τελευταίο αυτό μυθιστόρημά του ξεκαθαρίζει και τους δικούς του λογαριασμούς με την πατρίδα του την Κωνσταντινούπολη. Χρησιμοποιεί τα δικά του βιώματα, αναμνήσεις και ιστορίες γνωστών του και συγγενών για να πλέξει μια ολοζώντανη και πειστική αστυνομική ιστορία.
Η γλώσσα του απλή, λιτή, «καθημερινή» βοηθά ιδιαίτερα στο να ρουφήξει ο αναγνώστης το βιβλίο αυτό σε ένα απόγευμα!


Πέτρος Μάρκαρης (2008) Παλιά, πολύ παλιά. Αθήνα: Γαβριηλίδης

ετικέτες / θέματα:
απελάσεις Ελλήνων από την Πόλη 1964, απληστία, αυτοδικία, βαρλίκι, δολοφόνος κατά συρροή, εθνικισμός, εκδίκηση, Κωνσταντινούπολη, μειονότητες, νόμος Ινονού 1942, πατριδοκαπηλία, πλειστηριασμοί ακινήτων, πολίτικη κουζίνα, πολιτικός γάμος, Ρωμιοί της Πόλης, Σεπτεμβριανά 1955, τουρίστες,

Διαβάστε επίσης την κριτική του Νίκου Μπακουνάκη στο Βήμα, Κυριακή 6 Ιουλίου 2008 - Αρ. Φύλλου 15402
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=15402&m=S01&aa=1

Σάββατο 19 Ιουλίου 2008

Χάρτες


Θα το ομολογήσω εξ αρχής. Είμαι ευνοϊκά προκατειλημμένος όσον αφορά σ’ αυτό το βιβλίο. Βλέπετε ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης είναι ένας του συναφιού μας. Εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια και συνεργάτης σε δημόσια βιβλιοθήκη.
Το βιβλίο όμως δεν είχε καμιά ανάγκη ευνοϊκής μεταχείρισης. Εκπλήσσει αμέσως η τόσο ιδιαίτερη γραφή του συγγραφέα.

«Θυσίασε φοβερές ιδέες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε μυθιστορήματα. Για να τις αποτυπώσει περιληπτικά, αφαιρετικά, ακαριαία, σε 70 (!) μίνι ιστορίες των τριών σελίδων.» Έτσι αρχίζει η Μικέλα Χαρτουλάρη (mxart@dolnet.gr) τη βιβλιοκριτική της στα ΝΕΑ στις 13 Οκτωβρίου 2007.
Και έχει απόλυτο δίκιο. Είναι όντως αξιοπρόσεκτο πόσες λεπτομερείς φωτογραφίες της αλλοπρόσαλλης σημερινής κοινωνίας μας έχει τραβήξει ο συγγραφέας στη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο «Χάρτες». Κάθε μια τους ενδιαφέρουσα, διαφορετική, συγκλονιστική, βαθιά ανθρώπινη.

Με τόλμη ασχολείται με τα «παρτάλια», τους ξεπεσμένους ανθρώπους, τους περιθωριακούς, τους κατάδικους, πόρνες, ομοφυλόφιλους , τραβεστί, παράνομους μετανάστες, φρικιά, απογοητευμένους, σακάτηδες, βαριά άρρωστους, γενικά όλους αυτούς που συνήθως λυπούμαστε, κατακρίνουμε και υποτιμούμε, μόνο που αυτός μας τους παρουσιάζει από άλλη οπτική γωνία: ανθρώπους σαν κι εμάς. Στα προβλήματά τους βλέπουμε κομμάτια από το ίδιο μας τον εαυτό και σιγά σιγά καταλαβαίνουμε πόσο κοινά έχουμε μαζί τους.

Ειλικρινά είχα καιρό να διαβάσω τόσο ωραία γλώσσα μοντέρνου Έλληνα συγγραφέα. Και κυρίως ζωντανή, ξεκάθαρη, χωρίς περιττά φτιασίδια.

Η συλλογή αυτή των 70 διηγημάτων χωρίζεται σε τέσσερα μέρη:
α) επαρχίες και χωριά
β) πόλεις και συνοικίες
γ) ξενιτιές κι ερημιές
δ) ουτοπίες-δυστοπίες

Ξεχώρισα:
τη «Μισή γυναίκα», το διήγημα υπ’ αρ. 30, ένα σκληρό διήγημα, σωστή γροθιά στο στομάχι, για τα γυρίσματα της μοίρας, τις φοβερές ατυχίες που κρύβονται στο επόμενο στενό, ένας θηλυκός ήρωας τόσο αγέρωχος , παλικαρίσιος

τους «Αέρηδες», το διήγημα υπ’ αρ. 40, για τη δύναμη του έρωτα, έντονα «Παπαδιαμαντικό», χωρίς αίσιο τέλος, κόβεται απότομα, όπως συμβαίνει στην πραγματική ζωή

«Περιμένοντας τη νύφη μου», το διήγημα υπ’ αρ. 48, για τις κρυφές σκέψεις των γυναικών μπροστά στον καθρέφτη όταν τους πήραν πια τα χρόνια

τη «Σκορπισμένη βιβλιοθήκη» , το διήγημα υπ’ αρ. 61, για τη δύναμη των βιβλίων σαν κομμάτι του εαυτού μας

Θα σας συγκινήσουν όλα.
Μην τυχόν και χάσετε το βιβλίο αυτό!

ο ιστότοπος του συγγραφέα
http://www.serrelib.gr/grigoriadis/

το βιβλιοφαγικό του ιστολόγιο
http://teogrigoriadis.blogspot.com/

Διάβασα τη δεύτερη ανατύπωση του βιβλίου
Θεόδωρος Γρηγοριάδης (2007) Χάρτες. Αθήνα: Πατάκης

ετικέτες
ανθρώπινα πάθη, ασθένεια, βόρεια Ελλάδα, ελληνικό διήγημα, έρωτας, καθημερινότητα, κρυφές επιθυμίες, μοίρα, περιθώριο,

Παρασκευή 18 Ιουλίου 2008

Ψευδοκαλλισθένη Αλεξάνδρου Βίος




Όταν αγόρασα αντί 5,5 ευρώ τον «Αλεξάνδρου Βίο» του Ψευδοκαλλισθένη (4) στη σειρά ΤΟ ΒΗΜΑ, βιβλιοθήκη, Ιστορία στη Λογοτεχνία, αγωνιούσα να σκίσω το πλαστικό κάλυμμα για να δω αν υπήρχε το αρχαίο κείμενο. Στο εξώφυλλο δεν υπήρχε αυτή η πληροφορία, έγραφε μονάχα «ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΠΟΔΟΣΗ Αλέξανδρος Μ. Ασωνίτης».
Υπολόγιζα πως δε θα είχα πρόβλημα με την κατανόηση του πρωτότυπου κειμένου, γιατί πριν από χρόνια είχα διαβάσει τη διασκευή α (recensio vetusta) (1) και θυμάμαι καλά πως διαβαζόταν πολύ εύκολα, αν και σε μερικά σημεία χρειαζόταν η βοήθεια τουλάχιστον του μικρού Λίντελ-Σκοτ (2).
Όντως το βιβλίο περιείχε το αρχαίο κείμενο. Περιέργως πρόκειται για την παμπάλαια έκδοση Didot (3) που είχαν επιμεληθεί (και μεταφράσει στα λατινικά) οι κλασικοί φιλόλογοι Dübner & Müller το 1846, και η οποία επανεκδόθηκε το 1979 από τον εκδοτικό οίκο Ares στο Chicago.
Ο Ασωνίτης δεν εξηγεί γιατί διάλεξε αυτό το κείμενο, πέρα από το ότι «χρησιμοποίησε φωτοτυπημένο το κείμενο που του έφερε ο αδελφός του από τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης.» (σ. 28) Το χειρότερο όμως είναι πως «αποφασίσαμε να «διορθώσουμε» όσα μπορούσαν να «διορθωθούν», συρράπτοντας πολλά σημεία απ’ το κείμενο» (σ. 27)!!! Αυτή του την απόπειρα (χωρίς ο ίδιος να είναι φιλόλογος) τη δικαιολογεί ως εξής «ένας μόνο τρόπος υπήρχε για να γίνει μια αξιοπρεπής μετάφραση: να αυθαιρετήσουμε, όχι απέναντι στο κείμενο, που έτσι κι αλλιώς δεν ξέρουμε πώς ήταν, αλλά απέναντι στις αυθαιρεσίες των αντιγραφέων.» (σ. 27)
Δε θα προβώ σε καμιά άλλη κριτική. Μπορείτε όμως να διαβάσετε τη γνώμη του καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργη Γιατρομανωλάκη στο Βήμα το 1999 (5)

Αξίζει όμως να διαβάσετε αυτό το «Βίο Αλεξάνδρου του Μακεδόνος και Πράξεις Αυτού» και να απολαύσετε τις απίστευτες περιπέτειες του φοβερού στρατηλάτη. Η διήγηση, ένα συνονθύλευμα πραγματικών ιστορικών γεγονότων, δοξασιών, μύθων, διαλόγων, επιστολών, μελωδικών θρήνων και άλλων απίστευτων ιστοριών είναι πραγματικά καταπληκτική. Ο Αλέξανδρος δεν καταλαμβάνει απλώς την Ασία, αλλά εκστρατεύει και στη δύση, φτάνει στη γη των μακάρων, συναντά Αμαζόνες, τέρατα, ποτάμια που αντί για νερό ρέει άμμος, χώρες δίχως φως ηλίου, φιλοσόφους γυμνοσοφιστές, γίγαντες, σκυλοκέφαλους, ανθρώπους με έξι πόδια και τρία μάτια, μονόποδα ανθρωπάκια με προβατένια ουρά, Ινδούς, Τούρκους, Αρμένιους, Βραχμάνες, κα μύριες άλλες φυλές και φυσικά πετά στους ουρανούς και μπαίνει στα βάθη της θάλασσας με υποβρύχιο!
Κατά τον Λέσκι (6) το μυθιστόρημα αυτό του Αλεξάνδρου μάλλον γράφτηκε τον τρίτο αιώνα μετά Χριστόν και το νόθευσαν κάτω από το όνομα του Καλλισθένη (σ. 1054-5). Έχουν διασωθεί τέσσερις διασκευές στα ελληνικά (α,β,γ και ε) και ακολούθησαν μυριάδες άλλες μεταφράσεις και διασκευές κατά το μεσαίωνα και αργότερα, σε πάμπολλες γλώσσες: λατινικά, γαλλικά, γερμανικά, αγγλικά, αρμενικά, συριακά, αραβικά κτλ. Φυσικά πασίγνωστες είναι οι βυζαντινές και νεοελληνικές διασκευές του μυθιστορήματος, ως φυλλάδα ή ριμάδα πλέον, .(7-11)

Εκτός από το βιβλίο, βλέπετε και τον καταδυόμενο Αλέξανδρο σε μινιατούρα του 1320 από την Histoire du bon roi Alexander, από το ενδιαφέρον άρθρο στα γερμανικά "Der Alexanderroman"
στην ιστοσελίδα
http://www.gibs.info/index.php?id=168

βιβλιογραφία
(1) Pseudo-Callisthenis (1926) Historia Alexandri Magni. Recensio Vetusta.
[edidit Gulielmus Kroll Hamburg: Weidmann

(2) Liddell & Scott (1983). Greek-English Lexicon. Abridged Edition. Oxford: OUP

(3) Arrien, Arriani Anabasis et Indica : Scriptores rerum Alexandri Magni [Roman d'Alexandre], éd. grecque et trad. latine par Jean-Frédéric Dübner & Karl Müller, Paris, 1846 (Scriptorum graecorum bibliotheca, 26) ; repr. Chicago, 1979 (ISBN 0-89005-273-5).

(4) Ψευδοκαλλισθένης (2008). Αλεξάνδρου Βίος. [εισαγωγή απόδοση Αλέξανδρου Μ. Ασωνίτη, επιμέλεια επίμετρο Μαργαρίτα Ζαχαριάδου] Αθήνα: Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, εκτύπωση στο γερμανικό οίκο CPI EBNER & SPIEGEL στο ULM. ISBN 978-960-469-086-2
Το βιβλίο είχε πρωτοεκδοθεί από τον Πατάκη το 1999. ISBN 960-600-803-7

(5) ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ Μέγας Αλέξανδρος και MTV. Ακολουθώντας τη μέθοδο των μεσαιωνικών διασκευαστών ο συγγραφέας Αλέξανδρος Ασωνίτης απέδωσε στα νεοελληνικά το «Αλεξάνδρου Βίος» του Ψευδοκαλλισθένη. ΤΟ ΒΗΜΑ ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ
Το ΒΗΜΑ, 10/04/1999 , Σελ.: S06
http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=12545&m=S06&aa=1

(6) Lesky, A. (1985). Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης

(7) (1963) Das Byzantinische Alexandergedicht nach dem codex Marcianus 408
[herausgegeben von Siegfried Reichmann] Meisenheim am Glan: Verlag Anton Hain

(8) [1968) Ιστορία Αλεξάνδρου του Μακεδόνος. Βίος, πόλεμοι και θάνατος αυτού ή η φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου. [προλεγόμενα Α. Α. Πάλλη]
Αθήνα: Γαλαξίας

(9) Anonymi Byzantini (1974) Vita Alexandri Regis Macedonum. [primum edidit Jvergen Trumpf] Stuttgart: Teubner

(10) (1977) Η φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου. Διήγησις Αλεξάνδρου του Μακεδόνος.
[επιμέλεια Γιώργου Βελουδή] Αθήνα¨Ερμής

(11) Holton, D. (1974) Διήγησις Αλεξάνδρου. The Tale of Alexander. The Rhymed Version. Θεσσαλονίκη: Βυζαντινή και Νεοελληνική Βιβλιοθήκη. (με τη χηρηγία του Ιδρύματος Ford Νέας Υόρκης)

Τετάρτη 16 Ιουλίου 2008

The Turkish Language Reform. A Catstrophic Success




«Η γλωσσική μεταρρύθμιση της τουρκικής. Μια καταστροφική επιτυχία.»
Μα είναι δυνατόν μια επιτυχία να είναι καταστροφική; Αν διαβάσετε το βιβλίο αυτό του Geoffrey Lewis μάλλον θα πειστείτε.
Κατ΄ αρχάς ο βρετανοεβραίος συγγραφέας (που πέθανε πριν μερικούς μήνες σε ηλικία 88 ετών) είναι ένας από τους μεγαλύτερους τουρκολόγους. Το πρώτο του πτυχίο ήταν στις κλασικές σπουδές, αλλά ακολούθησε τη συμβουλή του καθηγητή του των λατινικών και βρήκε ένα χόμπι. Διάλεξε την τουρκική! Πράγμα πολύ περίεργο προπολεμικά, αφού η γλώσσα δε διδασκόταν τότε στην Αγγλία στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου φοιτούσε. Την έμαθε λοιπόν αυτοδίδακτος από έναν Τούρκο όταν υπηρετούσε στο στρατό στην Αίγυπτο, κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου. Μετά τον πόλεμο ακολούθησε τη συμβουλή του μεγάλου αραβολόγου H. A. R. Gibb και σπούδασε αραβικά και περσικά, ώστε να μπορέσει να μάθει σε βάθος τόσο την τουρκική, όσο και τα οθωμανικά. Έγινε ο πρώτος λέκτορας της τουρκικής στην Οξφόρδη και εξέδωσε πολλά βιβλία ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται:
α) Teach Yourself Turkish, το 1953, το πρώτο εκλαϊκευτικό βιβλίο για την εκμάθηση της γλώσσας
β) Modern Turkey, το 1955, ένα χρήσιμο εισαγωγικό βιβλίο για τη χώρα
γ) Turkish Grammar, το 1967, που θεωρείται κλασικό έργο
Δεύτερον, ο συγγραφέας δε διακατέχεται από από κάποιο αντιτουρκισμό. Αντιθέτως μάλιστα, η σπουδή της τουρκικής γλώσσας και του πολιτισμού του ήταν όχι απλώς χόμπι και επαγγελματική καριέρα αλλά πραγματική εμμονή. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας της Τουρκικής Γλώσσας και έχει τιμηθεί τρεις φορές από το επίσημο τουρκικό κράτος.
Στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του ασχολείται με την ιστορία της τουρκικής τον εικοστό αιώνα, αφού πρώτα αφιερώσει το πρώτο κεφάλαιο στα οθωμανικά.
Το κύριο ενδιαφέρον του εστιάζεται στη γλωσσική μεταρρύθμιση η οποία ξεκίνησε ουσιαστικά από τον Κεμάλ Ατατούρκ στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Το πιο γνωστό κεφάλαιο της μεταρρύθμισης αυτής είναι η εισαγωγή του νέου λατινικού αλφαβήτου, αλλά το θέμα της γραφής δεν ήταν το κύριο. Πιο ουσιαστική ήταν η μακροχρόνια προσπάθεια για το ξεκαθάρισμα της τουρκικής από τις αραβικές και περσικές δάνειες λέξεις που περιείχε και η αντικατάστασή τους με «αγνές» τουρκικές.
Το βιβλίο είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, αλλά περιέχει και πολλά ιστορικά ανέκδοτα που καθιστούν την ανάγνωσή του πιο εύκολη. Χαρακτηριστικά στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφεται η περιπέτεια της αλλαγής αλφαβήτου από το αραβοπερσικό στο λατινικό. Χαρακτηριστική η επέμβαση του Κεμάλ Ατατούρκ (σ. 34) όταν γινόταν συζήτηση για το πώς θα έπρεπε να γινόταν η σταδιακή εισαγωγή του νέου αλφαβήτου. Μία πρόταση (η πιο μακροπρόθεσμη) προέβλεπε περίοδο προσαρμογής 15 ετών, η άλλη (πιο βραχυπρόθεσμη) έθετε ως προθεσμία τα πέντε χρόνια. Οι εφημερίδες π.χ. θα ξεκίναγαν με μισή στήλη με τη νέα γραφή και αυτό θα αυξανόταν σταδιακά.
Ο Κεμάλ απάντησε «Η αλλαγή θα επέλθει σε τρεις μήνες μόνο, ή αλλιώς δε θα πετύχει ποτέ. Αγόρι μου, ακόμη κι αν οι εφημερίδες έφταναν να δημοσίευαν μόνο μισή σελίδα στην οθωμανική γραφή, όλοι θα διάβαζαν (λόγω συνήθειας) αυτή τη στήλη και δε θα έδιναν καμιά σημασία στις υπόλοιπες στήλες.» Η αλεπού, ο Κεμάλ, ήξερε τι έλεγε.
Πολύ ενδιαφέροντα είναι το τέταρτο κεφάλαιο περί της ανεκδιήγητης «θεωρίας» της γλώσσας του ηλίου (?!), το έβδομο και όγδοο κεφάλαιο όπου ασχολείται με τις απίστευτες επινοήσεις των Τούρκων γλωσσοαναμορφωτών (ελάχιστοι από τους οποίους ήταν επιστήμονες γλωσσολόγοι) όπου περιέχονται και συγκεκριμένα παραδείγματα νεολογισμών (αριστουργηματική η ανάλυση της λέξης “okul”, σ. 117-9), το δέκατο κεφάλαιο για «το νέο ζυγό», την εισβολή αγγλικών όρων στη γλώσσα, και το τελευταίο κεφάλαιο –ανασκόπηση όπου συζητά το θέμα του πώς τελικά «συμπεριφέρεται» μια φυσική γλώσσα μέσα στον ανεμοστρόβιλο μιας τεχνητής γλωσσικής μεταρρύθμισης.
Το βιβλίο πραγματικά είναι θησαυρός για τους μελετητές της τουρκικής, αλλά έχει και γενικότερο ενδιαφέρον, κυρίως ως κοινωνιογλωσσική μελέτη της γλωσσικής πολιτικής, των γλωσσικών μεταρρυθμίσεων και των καθαρολογικών κινημάτων γενικότερα. Σε διάφορα σημεία, το βιβλίο μου θύμισε και το δικό μας «γλωσσικό ζήτημα», που ταλάνισε την Ελλάδα για πολλές δεκαετίες.

Λέξεις κλειδιά/ ετικέτες/ θέματα:
γλωσσική μεταρρύθμιση, δάνειες λέξεις, καθαρολογικά κινήματα, Κεμάλ Ατατούρκ, κοινωνιογλωσσολογία, ξενομανία, οθωμανική, τουρκική,

Διάβασα την δεύτερη ανατύπωση της αγγλικής έκδοσης
Geoffrey Lewis (1999). Turkish Language Reform: a catastrophic success. Oxford: OUP (ISBN 0-19-823856-8)
Το βιβλίο μεταφράστηκε και στα τουρκικά το 2004.

Στις φωτογραφίες, εκτός από τη φωτογραφία του εξώφυλλου του βιβλίου, βλέπετε τον καθηγητή Geoffrey Lewis και τον Mustafa Kemal Atatürk να επιδεικνύει το νέο αλφάβητο στη Σινώπη την 13/10/1928.

Τρίτη 15 Ιουλίου 2008

THE LAST LECTURE


(σε δική μου ελεύθερη μετάφραση:
«Έχω ένα μηχανικό πρόβλημα.
Ενώ σε γενικές γραμμές είμαι σε καταπληκτική φυσική κατάσταση, έχω δέκα όγκους στο συκώτι μου και μου απομένουν μόνον λίγοι μήνες ζωής.
Είμαι πατέρας τριών μικρών παιδιών, και παντρεμένος με τη γυναίκα των ονείρων μου. Κανονικά θα έπρεπε να λυπόμουν τον εαυτό μου, αλλά αυτό δε θα έκανε καλό ούτε στην οικογένειά μου ούτε σε μένα.
Έτσι, αναρωτήθηκα πώς να περάσω τον πολύ περιορισμένο χρόνο που μου απομένει;
Η ευνόητη απάντηση είναι να είμαι μαζί τους, και να τους φροντίζω. Όσον καιρό μπορώ ακόμη, χαίρομαι από βάθους καρδίας το κάθε λεπτό μαζί τους, και ταυτόχρονα μεριμνώ για όλες τις λεπτομέρειες που θα κάνουν τη διαδρομή τους προς τη μελλοντική ζωή χωρίς εμένα πιο εύκολη.
Το λιγότερο προφανές είναι να διδάξω τα παιδιά μου όλα αυτά που θα τους δίδασκα τα επόμενα είκοσι χρόνια. Είναι πολύ μικρά για τέτοιες συζητήσεις.»

Όταν διάβασα τις παραπάνω γραμμές από την εισαγωγή του βιβλίου στο σαλονάκι του βιβλιοπωλείου Public στην πλατεία Συντάγματος, δε χρειάστηκε δεύτερη σκέψη. Αυτό ήταν σίγουρα ένα βιβλίο που θα έπρεπε να διαβάσω.
Και είχα απόλυτο δίκιο.
Ο καθηγητής Πληροφορικής, Αλληλεπίδρασης ανθρώπου-υπολογιστή και Σχεδιασμού στο Carnegie Mellon University, Randy Pausch, γράφει ένα βιβλίο όπου μας διδάσκει όλους τι σημαίνει, κουράγιο, αγάπη για τη ζωή, αισιοδοξία, σκληρή δουλειά, πραγματοποίηση των παιδικών μας ονείρων, αγάπη, φροντίδα για τους άλλους.
Μόλις έμαθε πως ο καρκίνος στο πάγκρεας του προκάλεσε μεταστάσεις, αντί να αρχίζει να μεμψιμοιρεί, αποφάσισε να δώσει μία τελευταία διάλεξη στο περίφημο πανεπιστήμιο που δίδασκε, για να χαρίσει σε βίντεο μερικές συμβουλές προς τα παιδιά του. Από αυτές όμως ωφελούμαστε όλοι.
Ένα βιβλίο που χρειάζεται να διαβάσουν όχι μόνον οι συνάδελφοί του μηχανικοί και οι φοιτητές πληροφορικής, αλλά κάθε γονιός και ειδικά κάθε δάσκαλος.

(Διάβασα το βιβλίο στη βρετανική του έκδοση
Randy Pausch & Jeffrey Zaslow (2008) The Last Lecture. London: Hodder & Stoughton
ΙSΒΝ 978-0-340-97773-6)

σχετικοί ιστότοποι:
η προσωπική του ιστοσελίδα
http://download.srv.cs.cmu.edu/~pausch/

η ιστοσελίδα του εκπαιδευτικού προγράμματος του Πανεπιστημίου Κάρνεγκι Μέλον που διδάσκει προγραμματισμό σε τρισδιάστατο περιβάλλον (για μαθητές λυκείου και φοιτητές)
http://www.alice.org/

το παραπάνω πρόγραμμα για μαθητές γυμνασίου
http://www.alice.org/kelleher/storytelling/index.html

η βιογραφία του στη
http://en.wikipedia.org/wiki/Randy_Pausch

η συγκλονιστική «τελευταία διάλεξη» που έδωσε στο Κάρνεγκι Μέλον στις 18/9/2007, στην οποία βασίστηκε το βιβλίο
http://download.srv.cs.cmu.edu/~pausch/

Παρασκευή 11 Ιουλίου 2008

Old School


Οι λόγοι που με παρακίνησαν να διαβάσω αυτό το βιβλίο του Tobias Wolff είναι οι εξής:
α) ιδιωτικά σχολεία στις ΗΠΑ
β) αναγνωστικές λέσχες μαθητών, εκκολαπτόμενοι συγγραφείς
γ) οι πολύ καλές κριτικές που διάβασα για το συγγραφέα
δ) ότι κυκλοφόρησε μόλις πριν πέντε χρόνια (1993)
ε) το ωραιότατο εξώφυλλο της αμερικάνικης έκδοσης που βλέπετε στη φωτογραφία, που είχα δει και στο διαδίκτυο, το οποίο δείχνει την τραπεζαρία του σχολείου όπου βλέπουμε τους μαθητές (με κουστούμι και γραβάτα) να προσεύχονται με σκυμμένο το κεφάλι, ενώ επικεφαλής σε κάθε τραπέζι βρίσκεται ένας καθηγητής, πολυέλαιοι... συντηρητική μεγαλοαστική κοινωνία της Νέας Αγγλίας στις αρχές του 1960

Παρ’ ότι το βιβλίο είναι μυθιστόρημα και όχι απομνημονεύματα, ίσως θα μπορούσε να καταλάβει τη δεύτερη θέση σε μια τρίτομη αυτοβιογραφία του συγγραφέα. Ο Tobias Wolff έχει ήδη εκδώσει δύο καθαρά αυτοβιογραφικά βιβλία: το ''This Boy's Life'', όπου μιλάει για τα παιδικά του χρόνια, και το ''In Pharaoh's Army', όπου μιλάει για τη θητεία του στον αμερικάνικο στρατό στο Βιετνάμ. Το “Old School” καλύπτει το ενδιάμεσο κενό των εφηβικών του χρόνων.
Εξ άλλου ο ίδιος ο συγγραφέας είχε φοιτήσει στο ελιτίστικο συντηρητικό κολέγιο οικοτροφείο The Hill School στην Πενσυλβανία, από το οποίο μάλιστα είχε αποβληθεί. Τέτοιου είδους σχολεία λέγονται «preparatory schools» στην Αμερική και προετοιμάζουν μαθητές ηλικίας 15-18 χρονών (ανάλογες τάξεις με τις δικές μας Γ Γυμνασίου, Α, Β, & Γ Λυκείου) για την είσοδό τους σε καλά πανεπιστήμια. Τα περισσότερα είναι οικοτροφεία και φυσικά είναι πανάκριβα αν και προσφέρουν υποτροφίες και σε λίγους άριστους μαθητές κατώτερων οικονομικά τάξεων. Ενδεικτικά για το σχολικό έτος 2007-2008 τα ετήσια δίδακτρα στο πραγματικό ιδιωτικό σχολείο που πήγε ο Tobias Wolff ήταν $39,400 για τους οικότροφους και $27,000 για όσους μαθητές δε μένουν μέσα στο σχολείο.
Επίσης αυτά τα σχολεία θέλουν να παρουσιάζονται ως θεματοφύλακες της παράδοσης. Π.χ. όπως διαφημίζει η ιστοσελίδα του συγκεκριμένου ιδιωτικού: αντίθετα με άλλα ιδιωτικά οικοτροφεία το «The Hill» διατηρεί την παραδοσιακή στολή (σακάκι και γραβάτα) για τους μαθητές του και απαιτεί την παρακολούθηση λειτουργίας δύο φορές την εβδομάδα, ενώ τα γεύματα λαμβάνουν χώρα στην τραπεζαρία, υπό την παρουσία του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Οι ομοιότητες παραείναι πολλές με το φανταστικό σχολείο του μυθιστορήματος.

Στο «Παλιό σχολείο» ο κύριος ήρωας (του οποίου το όνομα δεν αναφέρεται ούτε μια φορά) φοιτά με υποτροφία σ’ ένα ιδιωτικό κολέγιο, όπου υπάρχει η παράδοση να καλούνται διάσημοι συγγραφείς για να μιλήσουν στους μαθητές, οι δε τελειόφοιτοι παίρνουν μέρος σε ένα διαγωνισμό διηγήματος, όπου ο νικητής, ως βραβείο, έχει την ευκαιρία να μιλήσει για λίγη ώρα αυτοπροσώπως με τον καταξιωμένο επισκέπτη. Έκείνη τη σχολική χρονιά παρελαύνουν πρώτα ο Robert Frost, μετά η Ayn Rand και στο τέλος ο Ernest Hemingway. Ο ήρωας καταφέρνει να πάρει το πρώτο βραβείο στον τελευταίο διαγωνισμό, αυτόν που θα ήθελαν πιο πολύ να κερδίσουν όλοι, αλλά... λόγω κάποιων απίστευτων καταστάσεων δε θα συναντήσει ποτέ τον πιο διάσημο εν ζωή Αμερικάνο συγγραφέα εκείνης της εποχής.
Τι κρύβεται άραγε πίσω από τους τοίχους του κολεγίου. Ποιοι φορούν πράγματι προσωπεία; Και τι νόημα θα έχουν οι αποκαλύψεις που θα επακολουθήσουν;
Ο συγγραφέας μας έχει προειδοποιήσει για το κύριο θέμα του στην προμετωπίδα του βιβλίου παραθέτοντας το απόσπασμα από το ποίημα του Mark Strand "Elegy for my father":
« Γιατί μου είπες ψέμματα;
Μα πάντα νόμιζα πως έλεγα την αλήθεια.
Γιατί μου είπες ψέμματα;
Γιατί η αλήθεια ψεύδεται πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο, και εγώ αγαπώ την αλήθεια»

Πολλοί θα νομίσουν από τον τίτλο πως πρόκειται για βιβλίο σχετικό με εφήβους, σχολεία και τις συνηθισμένες τρέλες που συμβαίνουν σε τέτοιες περιπτώσεις. Δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Σε σε καμία περίπτωση δεν κατατάσσεται στην «εφηβική λογοτεχνία».
Το μυθιστόρημα είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, τόσο από άποψη γλώσσας και λεξιλογίου, αλλά κυρίως γιατί δε μιλάμε για το βιβλιαράκι που ξεφυλλίζουμε χαζευτικά στην παραλία. Μήπως χρειάζεται μια δεύτερη η τρίτη ανάγνωσή του;


Ετικέτες/ θέματα/ λέξεις κλειδιά/ μοτίβα:
Robert Frost, Ernest Hemingway, Ayn Rand, Mark Strand
αμερικάνικη αριστοκρατία, Αμερικάνοι συγγραφείς του 20ου αιώνα, αντιφατικοί χαρακτήρες, αξιοκρατία, ατομικισμός, αυθεντικότητα, αυτοαναφορικότητα, αυτοβιογραφία, δημιουργική γραφή, διασημότητες, διπλοπροσωπία, ειλικρίνεια, εξαπάτηση, επιφυλακτικότητα, εφηβεία, ηθική, ιδιωτικά οικοτροφεία, λογοκλοπή, ματαιοδοξία, Νέα Αγγλία, συντηρητισμός, τόλμη, υποκρισία, φιλαλήθεια, φιλοδοξία


Διάβασα την έκδοση
Tobias Wolff (2003). Old School. New York: Vintage
195 σελίδες
ISBN 0-375-70149-4
αρ. ταξινόμησης Dewey 813.54

Το βιβλίο εκδόθηκε στα ελληνικά το 2008 από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ σε μετάφραση του Παντελή Κοντογιάννη.

Μπορείτε να δείτε και την πολύ ενδιαφέρουσα σχετική κριτική για το βιβλίο από το το συγγραφέα Θεόδωρο Γρηγοριάδη στο μπλογκ του
http://teogrigoriadis.blogspot.com/2008/05/tobias-wolff.html

Τετάρτη 9 Ιουλίου 2008

FERMAT’S ENIGMA




Στο βιβλίο «Το αίνιγμα του Φερμά, η επική αναζήτηση για τη λύση του μεγαλύτερου μαθηματικού προβλήματος» ο Simon Singh μας περιγράφει τις προσπάθειες μεγάλων μαθηματικών επί τρεισήμιση αιώνες να λύσουν το απλούστατο στην κατανόηση αλλά πανδύσκολο στην απόδειξη θεώρημα του πρίγκηπα των ερασιτεχνών μαθηματικών Πιερ Φερμά: δεν υπάρχει λύση της εξίσωσης x εις την n + y εις την n = z εις την n, αν ο n είναι ακέραιος αριθμός μεγαλύτερος του 2.
Ταυτόχρονα ο Simon Singh κάνει και μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία των μαθηματικών, ξεκινώντας από την αρχαιότητα και φτάνει μέχρι την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα.
Φυσικά το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στον Andrew Wiles, το Βρετανό μαθηματικό που είναι πρόεδρος του τμήματος Μαθηματικών στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον των ΗΠΑ, και ο οποίος κατάφερε τελικά να λύσει πρώτος το περίφημο αυτό θεώρημα που τυράννησε τόσα μυαλά για 350 χρόνια.
Ο Andrew Wiles ανακάλυψε το θεώρημα όταν σε ηλικία 10 μόλις χρονών επισκέφθηκε τη μικρή δημόσια βιβλιοθήκη της οδού Μίλτον στη γενέτειρά του το Κέιμπριτζ.
Εκεί δανείστηκε το βιβλίο του Eric Temple Bell "Το τελευταίο πρόβλημα" και το θεώρημα του Φερμά του έγινε έμμονη ιδέα. Αφού σπούδασε στο Κέιμπριτζ και την Οξφόρδη, έγινε τελικά καθηγητής στο Πρίνστον. Παίζοντας την καριέρα του κορόνα-γράμματα, ασχολήθηκε με απόλυτη μυστικότητα για την απόδειξη του θεωρήματος για πάνω από εφτά χρόνια. Η δύναμη συγκέντρωσης ήταν ασύλληπτη, όσο και δυσκολία του εγχειρήματός του. Όπως εξομολογείται ο ίδιος (σ. 211) «Η ιδέα ήταν στο μυαλό μου όλη την ημέρα. Ήταν το πρώτο πράγμα που σκεπτόμουν όταν ξύπναγα, το σκεφτόμουν όλη μέρα, και θα το σκεφτόμουν μέχρι την ώρα που πήγαινα για ύπνο. Χωρίς καμία διάσπαση της προσοχής, είχα το ίδιο πράγμα στο μυαλό μου συνεχώς.» Η μόνη του ξεκούραση ήταν όταν έπαιζε με τα μικρά του παιδιά ή όταν έκανε περιπάτους στην κοντινή λίμνη. Όμως ακόμη και τότε... (σ. 236) «Όταν περπατώ συγκεντρώνω το μυαλό μου σε μία πλευρά του προβλήματος, επικεντρώνοντας την προσοχή μου σ΄αυτήν τη λεπτομέρεια και μόνον. Και πάντα έχω μπλοκάκι και μολύβι. Αν μου έρθει κάποια ιδέα, κάθομαι σ΄ένα παγκάκι και τηη σημειώνω αμέσως».
Η λύση παρουσιάστηκε από τον ίδιο στο Κέιμπριτζ τον Ιούνιο του 1993, και μετά την επίλυση και των τελευταίων λαθών δημοσιεύτηκε στο ειδικό περιοδικό Annals of Mathematics το Μάιο του 1995.

[Διάβασα την αμερικάνικη έκδοση του βιβλίου που βλέπετε στη φωτογραφία
Simon Singh (1998) Fermat’s Enigma. New York: Anchor Books
ISBN 0-385-49362-2
αρ. δεκαδικής ταξινόμησης Dewey 512.74]
Στις άλλες φωτογραφίες βλέπετε το γαλλικό γραμματόσημο με την εικόνα του Φερμά και την περίφημη άλυτη εξίσωση, και τον Andrew Wiles την ημέρα που παρουσίαζε την απόδειξή του στην κατάμεστη αίθουσα του Ινστιτοιύτου Ισαάκ Νεύτωνος στο Κέιμπριτζ.

μαθηματικοί/φιλόσοφοι:
N. Abel, M. Agnesi, Archimedes, D. Bernoulli, J. Coates, P. Cohen, Diophantus of Alexandria, R. Descartes, N. Elkies, Euclid, L. Euler, G. Faltings, P. de Fermat, A. Gauchy, M. Flach, J. Fourier, G. Frey, E. Galois, C. Gauss, S. Germain, K. Gödel, G. H. Hardy, D. Hilbert, Hypatia, Iamblychus, N. Katz, S. Kovalesky, L. Kroneker, E. Kummer, G. Leinniz, B. Mazur, Y. Miyaoka, E. Noether, B. Pascal, Plato, Pythagoras, S. Ramanujan, K. Ribet, B. Russell, G. Shimura, Y. Taniyama, R. Taylor, Thales, Theano, H. Weil, A. Wiles

Λέξεις κλειδιά/ ετικέτες/ θέματα:
απόδειξη, αρχαίοι έλληνες μαθηματικοί, γυναίκες μαθηματικοί, θεώρημα Φερμά, ιστορία των μαθηματικών, μαθηματική λογική, μαθηματικός λογισμός, πρώτοι αριθμοί, ελλειπτικές καμπύλες, εξισώσεις, θεώρημα αβεβαιότητας, θεωρία αριθμών, θεωρία ομάδων, θεωρία παιχνίων, πιθανότητες, συμμετρία, φανταστικοί αριθμοί, χώροι τεσσάρων διαστάσεων,


ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ:
βιογραφία του Άντριου Γουάιλζ
http://en.wikipedia.org/wiki/Andrew_Wiles

υλικό για τα μαθηματικά της απόδειξης του θεωρήματος του Φερμά
http://math.stanford.edu/~lekheng/flt/index.html

ιστότοπος του τμήματος Μαθηματικών στο πανεπιστήμιο Πρίνστον των ΗΠΑ
http://www.math.princeton.edu/

συνέντευξη του Γουάιλζ στο αμερικάνικο πρόγραμμα ΝΟΒΑ
http://www.pbs.org/wgbh/nova/proof/wiles.html

5 συνεχόμενα βίντεο (μια περίληψη του βιβλίου) περί της απόδειξης του θεωρήματος του Φερμά, όπου εμφανίζονται εκτός από τον Γουάιλζ και άλλοι μεγάλοι σύγχρονοι μαθηματικοί όπως ο Κατς, Μαζουρ, Σιμούρα, Ρίμπετ και Κόουτς
(στο πρώτο βλέπουμε τον Andrew Wiles στο γραφείο του μπροστά σε λόφους σημειώσεις όπου διηγείται πώς του κατέβηκε η ιδέα (την αποκαλεί «αποκάλυψη») που τον βοήθησε να διορθώσει το τελευταίο λάθος στην απόδειξή του... και τον πιάνουν τα κλάματα)
http://www.youtube.com/watch?v=qiGOxGEbaik
http://www.youtube.com/watch?v=ZliJKFWzLYw&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=8lYL9B_rfrY&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=XXkES1bY0SI
http://www.youtube.com/watch?v=9WTcZr-_PWM&NR=1

βιογραφίες γυναικών μαθηματικών
http://www.agnesscott.edu/lriddle/women/women.htm

Το βιβλίο "ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΘΕΩΡΗΜΑ ΤΟΥ ΦΕΡΜΑ"
έχει εκδοθεί και στα ελληνικά σε μετάφραση της ΑΝΔΡΟΜΑΧΗΣ ΣΠΑΝΟΥ
από τις Εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ Π.
ISBN: 960-7122-97-6

Τετάρτη 2 Ιουλίου 2008

A Mathematician's Apology


Το 1940, σε ηλικία 62 ετών, ο μεγάλος Άγγλος μαθηματικός Godfrey Harold Hardy αισθάνθηκε την ανάγκη να γράψει την Υπεράσπιση ενός Μαθηματικού (A Mathematician’s Apology), ουσιαστικά όχι επειδή ήθελε να υπερασπισθεί τίποτε (η πίστη του στην αξία των μαθηματικών ήταν ακλόνητη) αλλά για να εξηγήσει στους μη ειδικούς, και κυρίως στους νέους, τι ακριβώς κάνουν οι παθιασμένοι ερευνητές μαθηματικοί στη ζωή τους. Για τον ίδιο φυσικά ήταν ένας απολογισμός της ζωής του και ένα μανιφέστο υπέρ των επιστημόνων που διάλεξαν να ασχοληθούν με την αυστηρή αυτή επιστήμη (υπάρχει άραγε κάποιο άλλο είδος επιστήμης...)
Πρόκειται για ένα κείμενο που
α) θεωρείς τον εαυτό σου τυχερό που διάβασες κάποια στιγμή στη ζωή σου
β) έχει αξία και μόνον από την ευχαρίστηση που σου προσφέρει απλώς η ανάγνωσή του, επειδή νιώθεις πως έχεις το προνόμιο να συνομιλήσεις με ένα πράγματι κοφτερό μυαλό
γ) ξαναδιαβάζοντάς το, ανακαλύπτεις νέα πράγματα που σε ωθούν σε παραπέρα σκέψεις
δ) θα στριφογυρνάει στο νου σου για πολύν καιρό γιατί θα επιδράσει οπωσδήποτε στον τρόπο που σκέφτεσαι για διάφορα πολύ σημαντικά θέματα, όπως η επιστήμη, η καριέρα, το νόημα της ζωής, η ομορφιά της ερευνητικής εργασίας.
Ο G. H. Hardy εκθέτει τις απόψεις του για όλα τα σημαντικά θέματα που αφορούν τα μαθηματικά (που μπορεί να παρακολουθήσει και κάποιος μη ειδικός) αποτολμώντας προκλητικές απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα όπως :
υπάρχουν εφαρμογές των μαθηματικών;
τι είναι η μαθηματική πραγματικότητα;
πότε γερνάει πνευματικά ένας ερευνητής μαθηματικός;
ποια κίνητρα έχει ένας ερευνητής μαθηματικός;
χρειάζεται η φιλοδοξία;
ποια ποιοτικά στοιχεία έχει ένα σημαντικό θεώρημα;
σε τι διαφέρουν τα μαθηματικά από το σκάκι;
τι αισθητική ομορφιά έχουν τα μαθηματικά θεωρήματα;
αξίζει η έρευνα της αλήθειας αυτή καθ’ εαυτή;
Πρόκειται για καθαρόαιμο βρετανικό σνομπισμό, που δεν ενοχλεί καθόλου διότι
είναι εμφανέστατα τέσσερα πράγματα
α) ο G. H. Hardy μιλάει με αφοπλιστική ειλικρίνεια
β) καταλαβαίνουμε πως πρόκειται για ένα πολύ φιλόδοξο άνθρωπο που διαθέτει όμως γνώθι σαυτόν και δεν είναι καθόλου υπερφίαλος
γ) μας παρουσιάζει τα επιχειρήματά του με αυστηρότητα και κρυστάλλινη καθαρότητα.
δ) ακολούθησε τα πιστεύω του με σταθερότητα σε όλη του τη ζωή.

Ιδού μερικά από τα αποφθέγματα/ εξομολογήσεις του
(οι σελίδες από την ηλεκτρονική έκδοση, σε δική μου ελεύθερη μετάφραση):
σ. 4 Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν τίποτε καλά. Ίσως πέντε ή δέκα τοις εκατόν των ανθρώπων μπορούν να κάνουν κάτι κάπως καλά. Μόνο μία μικρή μειοψηφία μπορεί να κάνει κάτι πραγματικά πολύ καλά.
σ. 6 Κανένας μαθηματικός δεν πρέπει να επιτρέψει στον εαυτό του να ξεχάσει ότι τα μαθηματικά, περισσότερο απ΄ότι ισχύει για την τέχνη ή τις άλλες επιστήμες, είναι ενασχόληση μόνο για νέους.
σ. 10 Το πρώτο καθήκον, τουλάχιστον κάθε νέου, είναι το να είναι φιλόδοξος... Η φιλοδοξία υπήρξε η κινητήρια δύναμη πίσω από σχεδόν κάθε σημαντική πνευματική εργασία.
σ. 16 Η «σοβαρότητα» ενός μαθηματικού θεωρήματος έγκειται, όχι στις πρακτικές εφαρμογές που έχει, αλλά στη σημασία των μαθηματικών ιδεών με τις οποίες συνδέεται.
σ. 35 Πιστεύω πως η μαθηματική πραγματικότητα βρίσκεται εκτός μας, το δε καθήκον μας είναι να την ανακαλύψουμε και να την παρατηρήσουμε, και πως τα θεωρήματα που αποδεικνύουμε, και τα οποία περιγράφουμε με μεγαλοστομία ως δικές μας δημιουργίες δεν είναι παρά απλώς οι σημειώσεις αυτών των παρατηρήσεων.
σ. 48 Αυτό που λέω στον εαυτό μου όταν νιώθω κατάθλιψη ή όταν αναγκάζομαι να ακούω στομφώδεις και κουραστικούς ανθρώπους, "Λοιπόν, έχω καταφέρει ένα πράγμα που δε θα μπορέσετε να πετύχετε ποτέ, κι αυτό είναι ότι συνεργάστηκα με τον Littlewood και τον Ramanujan κάπως υπό ίσοις όροις." Σ’ αυτούς οφείλω την ασυνήθιστη καθυστερημένη ωριμότητά μου. Έφτασα στην ακμή μου λίγο μετά τα σαράντα, όταν έγινα καθηγητής στο Κέιμπριτζ. Έκτοτε υποφέρω από σταδιακό διανοητικό εκφυλισμό, η κοινή μοίρα των γέρων, ειδικά των ηλικιωμένων μαθηματικών. Ένας μαθηματικός μπορεί να είναι ικανός και στα εξήντα του, αλλά είναι ανώφελο να περιμένουμε πως θα παραγάγει πρωτότυπες ιδέες.
Είναι ξεκάθαρο πως η ζωή μου πια, όσο σημαντική κι αν ήταν, έχει ουσιαστικά τελειώσει και τίποτε δεν υπάρχει που μπορώ να κάνω για να αυξήσω ή να μειώσω την αξία της. Είναι δύσκολο να είμαι αμερόληπτος, αλλά κάνοντας απολογισμό την κρίνω επιτυχή. ... Σιχαίνομαι τη διδασκαλία, και ευτυχώς αναγκάστηκα να διδάξω λίγο, μιας και η εμπλοκή μου στη διδασκαλία κυρίως αφορούσε επίβλεψη ερευνητικών εργασιών. Λατρεύω όμως τις διαλέξεις, και έδωσα πολλές διαλέξεις σε ιδιαιτέρως ταλαντούχες ομάδες ατόμων, και πάντοτε είχα τον ελεύθερο χρόνο για έρευνα, πράγμα που ήταν πάντοτε η μεγάλη μου ευτυχία στη ζωή.
σ. 49 Πρόσθεσα, ως μαθηματικός, κάτι στη γνώση, και βοήθησα επίσης άλλους να το πετύχουν, και αυτή μου η συμβολή στην επιστήμη είναι παρόμοια με τα δημιουργικά επιτεύγματα άλλων μεγάλων μαθηματικών, ή άλλων καλλιτεχνών, που έφησαν πίσω τους κάτι αξιομνημόνευτο.



Ετικέτες/ θέματα/ λέξεις κλειδιά:
Niels Henrik Abel, Georg Ferdinand Ludwig Philipp Cantor, EUCLID, Leonhard Euler, Pierre de Fermat, Johann Carl Friedrich Gauss, PYTHAGORAS, Georg Friedrich Bernhard Riemann, THEAETETUS,
αισθητική, αναζήτηση της αλήθειας, αρχαίοι Έλληνες μαθηματικοί, γνώση, δημιουργικότητα, ειρηνιστικό κίνημα, μαθηματική πραγματικότητα, επιστημονική έρευνα, θεωρήματα, καριέρα, κίνητρα, πρωτότυπες ιδέες, ταλέντο, φιλοσοφία των μαθηματικών

Το βιβλίο έχει εκδοθεί και στα ελληνικά σε μετάφραση, επιμέλεια, εισαγωγή & σχόλια των Δημήτρη Καραγιαννάκη & Μιχάλη Λάμπρου.
HARDY G.H. (2006) Η ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΕΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΥ. Ηράκλειο : Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. (Τίτλος πρωτοτύπου: "A mathematician's apology", Cambridge Univerity Press, 1990 Πρόλογος του C.P. Snow)

Εγώ διάβασα στα αγγλικά την πρωτότυπη έκδοση του 1940, στην ηλεκτρονική της μορφή (pdf), η οποία δημοσιεύτηκε το 2005 από την UNIVERSITY OF ALBERTA MATHEMATICAL SCIENCES SOCIETY, στην ιστοσελίδα
http://www.math.ualberta.ca/~mss/misc/A%20Mathematician's%20Apology.pdf
επειδή, 50 χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα, το έργο είναι πλέον κοινόχρηστο (κοινό κτήμα public domain).
Η άυλη αυτή μορφή του βιβλίου περιέχει δυστυχώς μερικά ενοχλητικά λάθη πληκτρολόγησης, αλλά δεν κουράζει τελικά στο διάβασμα.

Η φωτογραφία του G. H. Hardy είναι από το λήμμα για το μεγάλο μαθηματικό στην εγκυκλοπαίδεια wikipedia
http://en.wikipedia.org/wiki/G._H._Hardy