Τετάρτη 19 Αυγούστου 2009

Defining Issues in English Language Teaching



Ο H. G. Widdowson μας προσφέρει σ΄ αυτό τον τόμο των 193 σελίδων μια συλλογή με ξαναδουλεμένα άρθρα του που καλύπτουν τα πιο σημαντικά θέματα που βασανίζουν όσους ενδιαφέρονται για τη διδασκαλία της αγγλικής ως ξένης/δεύτερης/διεθνούς γλώσσας.
Ο συγγραφέας δεν είναι τυχαίος. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους φιλόσοφους της διδακτικής της αγγλικής που έχει επηρεάσει σημαντικά τον κλάδο της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας. Γράφει όμως και ως δάσκαλος, που, σε τελευταία λέξη, τον ενδιαφέρει ο παιδαγωγικός σχεδιασμός, το τι τελικά γίνεται ή θα έπρεπε να γινεται μέσα στην τάξη.
Μπορεί να μη συμφωνήσετε με όλα που πρεσβεύει, αλλά οπωσδήποτε θα απολαύσετε τον υπέροχο χειρισμό της γλώσσας και την επιχειρηματολογία του καθώς εξονυχιστικά διερευνά και τις δυσκολότερες πτυχές του υπό συζήτηση ερωτήματος.
Μπορούμε άραγε να πάμε από τη θεωρία στην πράξη;
Ποιες είναι οι παράμετροι της γλωσσικής παιδαγωγικής;
Ποιες είναι άραγε οι κατάλληλες λέξεις που χρησιμοποιούμε όταν χρησιμοποιούμε το λόγο σε πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας;
Η αγγλική είναι ιδιοκτησία αποκλειστικά των ιθαγενών ομιλητών;
Τι σημαίνει “διεθνής γλώσσα” και ποιες οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου στη διδασκαλία της;
Τι σημαίνει διδασκαλία της αγγλικής για “ειδικούς σκοπούς”;
Σε ποια έκταση είναι δυνατή η γλωσσολογική περιγραφή μιας γλώσσας;
Ποιο είδος της αγγλικής είναι κατάλληλο να διδάξουμε;
Πώς σχεδιάζουμε τη διδασκαλία μας;
Τι γλώσσα χρησιμοποιεί ο δάσκαλος-αυθεντία μέσα στην τάξη (μεταγλώσσα) και τι ακριβώς είναι η γλώσσα που εκφέρει ο μαθητής (διαγλώσσα);
Πώς γινόμαστε δίγλωσσοι;

Ο στόχος που θέτει ο συγγραφές είναι να “ενεργοποιήσει την κριτική σκέψη πάνω σε κομβικά θέματα του διδακτικού αντικειμένου “αγγλική” και να συμβάλει στη συνεχιζόμενη διαδικασία της έρευνας”.
Ένας πραγματικά δύσκολος στόχος, αλλά νομίζω πως όποιος αναγνώστης διαβάσει (σε κάποια δε σημεία πρέπει και να ξαναδιαβάσει)
το απαιτητικό αυτό βιβλίο, θα καταλάβει ότι όντως ο στόχος του έχει επιτευχθεί.
Δεν είναι δυνατόν να διαβάσεις αυτό το βιβλίο και να μην ξανασκεφτείς πολλά σημεία της θεωρίας αλλά και της ίδιας σου της πράξης ως μαχόμενου εκπαιδευτικού, ακομη και όσον αφορά σε πρακτικές όπου ήσουν βέβαιος ότι ήταν αναμφισβήτητα ορθές.

Χαρακτηριστικά παραθέτω ένα απόσπασμα από το ένατο κεφάλαιο:
“Το μάθημα της ξένης γλώσσας δε διεξάγεται σε καμιά περίπτωση με φυσικό τρόπο. Εμφανίζεται, όπως οποιοδήποτε άλλο διδακτικό αντικείμενο, αποσπασμένα μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα, απλώς όποτε βολεύει χρονικά. Συνήθως [οι μαθητές] δε δείχνουν καμιά κοινωνική/προσωπική πρόθεση να χρησιμοποιήσουν τη [δεύτερη] γλώσσα, τα δε συμφραζόμενα πρέπει να κατασκευαστούν [από το διδάσκοντα] όπως επίσης και να δημιουργηθούν τα κατάλληλα κίνητρα για να παρακινηθούν οι μαθητές. Και όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στα περιοριστικά όρια που ονομάζουμε “μάθημα”, το οποίο αποτελείται από ασκήσεις, δραστηριότητες, διαγωνίσματα, εργασία σε ομάδες κτλ. Όλα αυτά ελέγχονται και ενορχηστρώνονται από την καθηγητική αυθεντία και στοχεύουν σε ένα τελικό μετρήσιμο στόχο. Εκ πρώτης όψεως βλέπει κανείς κάτι που να θυμίζει σε όλα αυτά φυσικές συνθήκες πραγματικής γλωσσικής χρήσης;”

Και λίγες σελίδες ματά, από το δέκατο κεφάλαιο:
"Η διδασκαλία δεν μπορεί να καθορίσει τη μαθησιακή διαδικασία, αλλά απλώς δείχνει κάποιους δρόμους, τους οποίους οι μαθητές από μόνοι τους δε θα μπορούσαν εύκολα να ανακαλύψουν, ή δε θα τους εύρισκαν ποτέ."

Χρησιμοποιώντας ένα από το ευφυολογήματά του, θα τονίσω πως το επιστημονικό αυτό βιβλίο είναι αλήθεια σαγηνευτικό επειδή
“Η επιστήμη είναι γοητευτική επειδή μάλλον μας λέει πώς ακριβώς είναι τα πράγματα, και όχι πώς μοιάζουν... Δε δημιουργεί ψευδαισθήσεις, αλλά τις διαλύει.”

H. G. Widdowson (2003). Defining Issues in English language Teaching. Oxford: OUP
ISBN 0-19-437445-9

Δεν υπάρχουν σχόλια: