Στις δοκιμές που κάνω τον τελευταίο καιρό για ανάγνωση ηλεκτρονικών κειμένων σε διάφορους υπολογιστές και χώρους (σε καφετέριες, στο σαλόνι, στην κουζίνα, στο πάρκο), ξαναδιάβασα το περίφημο δοκίμιο του George Orwell “Η πολιτική και η αγγλική γλώσσα” που είχε πρωτοδημοσιευτεί το 1946 στο περιοδικό Horizon.
Ο Άγγλος συγγραφέας, παντοτινός πολέμιος κάθε καταπιεστικού καθεστώτος, είτε αυτό ήταν η βρετανική αποικιοκρατία στη Ασία, είτε οι σταλινικές στρατιωτικές οργανώσεις στον ισπανικό εμφύλιο, είτε η χιτλερική λαίλαπα, δεν μπορούσε να μην αφιερώσει ένα ολόκληρο δοκίμιο σχετικό με τα θέματα που απασχολούσαν το πνεύμα του καθ' όλη του τη ζωή: τη γλώσσα και την ελευθερία.
Είναι γνωστό ότι θεωρούσε πως “ο πολιτικός πεζός λόγος δημιουργήθηκε για να κάνει τα ψέματα να φαίνονται αληθινά, να παρουσιάζει τις δολοφονίες ως έντιμες πράξεις και να δώσει κύρος στη συνηθισμένη αερολογία”.
Το χειρότερο όμως είναι ότι με τη χρήση αυτής της ανούσιας γλώσσας διαιωνίζεται ένας φαύλος κύκλος: οι ανόητες σκέψεις οδηγούν στην άκομψη γλώσσα, η δε άκομψη γλώσσα παράγει ακόμη περισσότερες ανόητες σκέψεις!
Τα πιο δόλεια εργαλεία που παράγουν τον ξύλινο πολιτικό λόγο είναι κατά τον Orwell:
οι ετοιμοθάνατες μεταφορές
οι ψεύτικες πολυλογούδικες περιφράσεις
οι εξεζητημένες λέξεις &
οι λέξεις που έχουν πια χάσει καθε ουσιαστικό νόημα.
Το επακόλουθο της χρήσης τους είναι πάντοτε ολέθριο. 'Οποτε δεν επιχειρούν εσκεμμένα να εξαπατήσουν τον αναγνώστη, τότε απλά με τις ανακρίβειές τους καταλήγουν να μη λένε τίποτε ουσιαστικό.
Κυρίως βέβαια διότι ο συγγραφέας τους δεν έχει ιδέα τι θέλει να πει.
Στην τελευταία σελίδα του δοκιμίου του ο Orwell
μας προσφέρει τους έξι περίφημους κανόνες του
που θα βοηθήσουν όποιον τολμά να μιλήσει ξεκάθαρα:
1 Ποτέ μη χρησιμοποιήσεις μεταφορά, παρομοίωση ή άλλο σχήμα λόγου που έχεις συναντήσει πολλές φορές.
2 Ποτέ μη χρησιμοποιήσεις μεγάλη λέξη, άμα σου κάνει κάποια μικρότερη.
3 Αν μπορείς να κόψεις, μια λέξη κόψ΄ την.
4 Ποτέ μη χρησιμοποιήσεις παθητική φωνή άν σου κάνει η ενεργητική.
5 Ποτέ μη χρησιμοποιήσεις κάποια ξένη, επιστημονική ή ειδική λέξη άμα αρκεί μια αντίστοιχη του καθημερινού λόγου.
6 Καλύτερα να παραβείς οποιοδήποτε από τους παραπάνω κανόνες παρά να πεις κάτι εντελώς βάρβαρο.
Μπορείτε να βρείτε το κείμενο σε διάφορες μορφές στον κυβερνοχώρο:
http://mla.stanford.edu/Politics_&_English_language.pdf
Υπάρχουν και σχολιασμένες εκδόσεις, αν εμπιστεύεστε βέβαια τις παρατηρήσεις των διαχειριστών της ιστοσελίδας
http://xahlee.org/p/george_orwell_english.html
Το δοκίμιο διαβάστηκε στον υποφορητό Asus Eee PC 900 με λειτουργικό Linux,
η δε ιστοσελίδα http://www.resort.com/~prime8/Orwell/patee.html
φορτώθηκε με τον φυλλομετρητή Mozilla Firefox.
Το κείμενο της ανάρτησης γράφτηκε πρώτα ως
έγγραφο κειμένου Writer της σουίτας γραφείου Open Office.
Αν επιμένετε στο έντυπο κείμενο, υπάρχει βέβαια η συλλογή άρθρων και δοκιμίων του George Orwell
George Orwell Essays (1994) Penguin Books που επιμελήθηκε ο Bernard Crick.
2 σχόλια:
Νομίζω ότι ο Όργουελ ήταν από τους διορατικότερους και οξυδερκέστερους ανθρώπους της εποχής του. Η θητεία του στα αγγλικά ΜΜΕ τον έβαλαν στον προβληματισμό περί προπαγάνδας των μίντια, πρακτική που ανερυθρίαστα ακολουθούν οι επονομαζόμενες δημοκρατίες βρίσκοντας έδαφος στην αφέλεια της μάζας. Αξέχαστη η σκηνή στο 1984, όπου ανακοινώνεται η αλλαγή του αντιπάλου στον πόλεμο από το ραδιόφωνο, χωρίς κανένας να παραξενευτεί ή να αντιδράσει.
Πόσο θα ήθελα να ερχόσασταν! Έχω αγωνία ότι δε θα πατήσει κανείς κι ο χώρος που μας έδωσαν είναι τεράστιος…. http://abttha.blogspot.com/2009/05/20.htmlΠέστε το και σε άλλους… kai meta sviste to! efharisto!
Δημοσίευση σχολίου